1950 ve 1970’li yıllarda Amerika’da ve birçok Batı Avrupa ülkelerinde büyük mağazacılık anlayışlarının gündeme gelmesi ile mağazalar arasında rekabet ortamı oluşmuş, bunun sonucunda günümüzde, özellikle Avrupa’da bulunan birçok perakende mağazası satış oranlarını artırmak için çeşitli stratejilerle birlikte vitrin tasarımlarına ayrıca önem vermiştir.
Vitrinler, mağazanın kurumsal kimliğinin, konsepti işaret eden kurgusunun ve mekân atmosferinin algılanmasına ilişkin ilk izlenimin edinilmesini sağlayan mekân düzenleridir. Bu düzen içinde tasarımın temel enstrümanları olan tasarım ögelerinin ve ilkelerinin de kullanılması sonucu bilinçaltına gönderilen mesajlarla satışın o anda veya zaman içinde gerçekleştirilmesine zemin hazırlanmaktadır. Tasarım ögelerden biri olan ışık; aydınlatma tasarımı çerçevesinde vitrinin genel kurgusunu, mağaza imajını, ürünlerinin tanıtımını ve tasarımın mesajını görünür kılan en temel etkenlerden biri olarak öne çıkmaktadır.
Çalışmada belirli vitrin kurgularında vitrin aydınlatma tasarımı ile yaratılan bazı temel tasarım elemanları ve ilkelerinin, diğerlerine oranla daha sık tercih edildiği varsayımı öne sürülmüştür. Aydınlatma tasarımı bağlamında vitrin kurgusunun tasarım enstrümanları ile ilişkisini bu varsayım üzerinden inceleyerek böyle bir eğilimin varlığını sorgulamak ve vitrin tasarımı alanında yeni bir veri kümesi elde etmek hedeflenmiştir. Böylece vitrin kurguları özelinde tasarımcılar için tecrübeye dayalı bir öngörü sağlana bileceği düşünülmüştür.
Bu çerçevede öncelikle vitrin kavramı ve aydınlatma tasarımı ile ilişkisi irdelenerek kuramsal çerçeve oluşturulmuştur. Daha sonra, çeşitli kriterler doğrultusunda belirlenen vitrin tasarımlarının oluşturduğu örneklem gurubu üzerinden görsel bir analiz gerçekleştirilmiş ve öne sürülen varsayımın desteklendiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Vitrin, Vitrin Kurgusu, Aydınlatma, Tasarım İlkeleri, Tasarım Ögeleri.
|
