Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD), ürünlerin tüm yaşamı boyunca hammadde edinimi, üretim, satış, uygulama, kullanım ve servis ömrü bittikten sonra geri dönüşüm/yok etme süreçlerinde çevresel etkilerinin değerlendirilmesidir. Avrupa Çevre Ajansı (European Environment Agency-EEA) YDD’sini “hammadde kullanım etkinliğinin artırılacağı ve yükümlülüklerin azaltılacağı, ürünün tüm yaşamı boyunca çevre üzerine etkisini değerlendirmek için kullanılan bir yaklaşım” olarak tanımlamaktadır. YDD farklı alanlarda farklı amaçlarla kullanılmaya devam edilmiş ve oldukça geniş bir kullanım alanı bulmuştur. YDD’nin amacı; doğal kaynakların korunması, çevresel kirliliğin önlenmesi, çevresel eşitliğin sağlanması, çevre ile ilgili yasa ve yönetmeliklerin gelişmesi, çevre yönetim sistemlerinde çevresel performans değerlendirmesinin gelişmesi, çevreye duyarlı ürünlerin üretiminin sağlanması, ürün gelişimi ve kullanımı sonucu oluşan toplam çevresel etkilerin ve sağlık risklerinin azaltılması olarak belirtilmektedir. Bu çalışmada, Mimari tasarım sürecinde yapıların ve yapı ürünlerinin servis ömrü boyunca hammadde edinimi, üretim, satış, uygulama, kullanım ve servis ömrü bittikten sonra geri dönüşüm/yok etme süreçlerinin çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliği “BEES” (Building for Environmental and Economic Sustainability) yöntemi ile incelenmiştir. Bu kapsamda, birden çok sürdürülebilirlik kriterini göz önünde bulundurarak çok boyutlu bir yaşam döngüsü yaklaşımını içeren BEES modeli, çevresel performansı, envanter analizi, yaşam döngü etki değerlendirmesi, etki kategorileri, etki değerlendirme yöntemleri ve BEES ürün kategorileri çok yönlü incelenmiştir. Tasarlanan yapılar ve bu yapılarda kullanılması düşünülen yapı ürünlerinin çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliklerini tahmin etme, malzeme seçimi ile kesit ve detay oluşturma süreçlerinde “BEES” modelinin etkili bir şekilde kullanılabilmesine katkı sağlanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Yapı, Sürdürülebilirlik, Yaşam Döngü Değerlendirmesi, BEES
|
