Öz: İlkçağlardan beri insanlar mekanlar oluşturup, o mekanlarda deneyim elde etmişlerdir. Mekan algısının önemi ve mekanların insanlar üzerindeki etkisi üzerine kuramcılar ya da mimarlar tarafından birçok araştırma yapılmıştır. Sanayi devriminin ve seri üretimin ardından modernizmle gelen kentleşme ve hızlı yapılanma süreci mimaride teknik anlamda büyük sıçramalara yol açmasına rağmen mimarinin insan hafızası üzerine etki eden ve tasarımı doğrudan etkileyen kavramsal boyutlarında boşluklara yol açmaktadır. Sürrealizmin temelinde yatan; kavramları, sanatı ve mimariyi sorgulamak üzerine kurulmuş ilkelerinden faydalanarak bilinçaltına yönelmek ve bu yönelmelerden mimarinin kullanıcılar üzerindeki etkisini ortaya çıkarmak günümüz ve ilerleyen çağlar için giderek daha çok önem kazanmaktadır. Çalışmada sınırlı olan insan bedeni ve algısının, sınırsız bir bilinçaltıyla bütünleşerek mekânın deneyimlenmesi, bu deneyimler yoluyla mimariye sürrealist bir gözlükten bakarak kullanıcıyı doğrudan etkileyen ve çok boyutlu olarak anı yaşatan tiyatro mekanları ele alınmıştır. Tiyatro antik çağlardan bugüne topluma sanat bilinci kazandırmayı amaçlayan toplumu bir araya getirebilme yetisi olan toplumsal gelişmelerin, ideolojilerin ve yeniliklerin en çok hissedildiği kendine özgü mimarisiyle varlığını her dönem hissettiren bir oluşumdur. Bu yapılar günümüze kadar kenti oluşturan sokak, meydan, peyzaj gibi ana mimari oluşumları etkileyerek şehir mimarisine yön vermiştir. Tiyatro yapılarında kullanılan teknoloji ve teknikler diğer kamusal yapılar içinde örnek teşkil etmektedir. Dijital sahne etkisi tiyatroda kolay bir şekilde sahne geçişlerini sağlamış insanların zihinlerindeki mekan algısını çok yönlü etkilemiştir. Çalışmada sahnede gelişen dijital uygulamalara yer verilerek mekânsal deneyimi zenginleştirmeye yönelik örnekler incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sürrealizm, Mekanda Anlatı, Mekansal Deneyim, Tiyatro, Dijital Sahne
|
