Geçtiğimiz yüzyılda, dünyada teknolojinin gelişmesi, sağlık hizmetlerinin ilerlemesi, iş ve yaşam koşullarının iyileşmesi ile birlikte yaşam sürelerinin uzadığı görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün yapmış olduğu yaş sınıflamasına göre kronolojik olarak 45-59 yaş aralığı orta yaş, 60-74 yaş aralığı yaşlılık ve 75-89 yaşa aralığı ileri yaşlılık, 90 yaş üstü ise ihtiyarlık kategorisinde tanımlanmaktadır. Yaşanan gelişmelere bağlı olarak dünyada 2050 yılında 60 yaş üstü nüfusun yaklaşık 2 milyara ulaşacağı ön görülmektedir. Bu rakam toplam dünya nüfusunun %20’sine denk gelmektedir.
Günümüz koşullarının ve yaşam biçimlerinin değişmesi, geçmişteki geniş aile yapılarının çekirdek ailelere dönüşmesi, 60 yaş üstü insanların fizyolojik, psikolojik ve sosyo-ekonomik gereksinimlerinin zamanla değişmesi özellikle emeklilik dönemlerinde ileri yaş gruplarının sosyal hayattan ve toplumdan kopmalarına neden olmaktadır. Bu nedenle bir taraftan ileri yaş grubunun barınma ihtiyacının ne şekilde karşılanacağı büyük önem kazanırken diğer taraftan da tüm gereksinmelerini sağlıklı bir biçimde karşılayabilecekleri yaşam ortamlarının oluşturulmasının önemi artmaktadır. Son yıllarda bu konuda gündeme gelen mimari yaklaşımlar özellikle 60-65 yaş üstü grupların alışık oldukları yaşam alışkanlıklarını değiştirmeden mevcut ortamlarını sürdürmeye yönelik yaklaşımların geliştirilmesine yöneliktir.
Bildiri kapsamında konuyla ilişkili kavramsal tanımlar ortaya konmakta, dünyada ileri yaş gruplarının barınmalarına yönelik ortaya konan farklı yaklaşımlar mimari açıdan ele alınarak yaşlı yaşam merkezlerinin tanımı ve tarihsel süreç içindeki gelişimi incelenmekte, yaşlı yaşam merkezi tipolojileri ve örnekleri üzerinden mimari bir değerlendirme yapılmaya çalışılmaktadır. Dünyanın hızla değişen demografik yapısı önümüzdeki süreçte konu ile ilgili gerekli çalışmaların yapılmasının önemine dikkat çekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yaşlılık, Yaşlı Yaşam Merkezleri, Kullanıcı Gereksinmeleri, Bakımevleri
|
