Diyarbakır, birçok uygarlığın hüküm sürdüğü ve bu uygarlıkların izlerini taşıyan kültürel miraslara sahip önemli bir kenttir. Kentin kuzeyinde yer alan Suriçi Bölgesi, özgün mimariye sahip tarihi ve anıtsal eserlerin yer aldığı ilk yerleşim merkezidir. Suriçi Bölgesi, dünya kültürel miras listesinde olan tarihi surlarla çevrili olup, bölgede birçok cami, kilise, han, hamam ve geleneksel evler bulunmaktadır.
Suriçi Bölgesinde, Hristiyan dinine mensup Katolik ve Protestan cemaatine ait ve günümüze ulaşan 8 adet kilise mevcuttur. Bölgenin güneydoğusunda Ermeni Katolik Kilisesi, Protestan Kilisesi, kuzeydoğusunda, Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Mar Petyum Keldani Katolik Kilisesi, Latin Kilisesi (Süleyman Nazif İlköğretim Okulu) ile güneybatısında Mar Yakup- Süryani Kadim Meryem Ana kilisesi yer almaktadır.
Tarihi kiliselerden biri olan Mar Yakup- Süryani Kadim Meryem Ana Kilisesi, Suriçi bölgesinin Lalebey Mahallesinde bulunmakta olup, tapu kayıtlarına göre Süryani Kadim Meryem Ana Kilisesi Cemaati Vakfına aittir.
Kilisede bulunan tarihi kayıtlara göre, 11. Yüzyıldan 19. Yüzyılın sonlarına kadar Süryani Patrikliğine ev sahipliği yaptığı ifade edilmektedir. Geçmişte deprem, yangın ve çeşitli yıkımlar nedeniyle kilisede tahribatlar oluşmuş, süreç içerisinde vakıf tarafından onarımları yapılmıştır.
Günümüzde kentteki Süryani Cemaati tarafından aktif olarak kullanılan kilise, özgün mimari özelliklerini korumaktadır. Ancak, en son 2005’te restorasyonu yapılan kilisede, zaman içinde kısmi yapısal sorunlar oluşmuş ve kapsamlı bir restorasyon yapılmamıştır.
Bu çalışmada, Diyarbakır kent mimarisinde önemli yere sahip en eski kiliselerden biri olan Mar Yakup- Süryani Kadim Kilisesinin mimari özellikleri ile mevcut durumu ile ilgili değerlendirmeler yapılmıştır. Kilisenin günümüzdeki durumunun belirlenmesi amacıyla alan çalışması yapılmış ve mevcut durumu fotoğraflarla belgelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Diyarbakır, Suriçi Bölgesi, Mar Yakup- Süryani Kadim Meryem Ana Kilisesi
|
