Avrupa’da 19. yy.’da başlayan ve tüm dünyada yaygın bir şekilde etki oluşturan endüstrileşme akımı birçok meslek alanında olduğu gibi mimarlık disiplinini de etkilemiştir. Endüstrileşmenin getirdiği yeni kurallar tüm dünya tarafından bir anlamda kabul edilmiş ve bu kurallara adapte olunması kaçınılmaz olmuştur. Bu bağlamda mimarlık mesleği insanoğlunun varoluşundan beri geçirdiği her evrime uyum sağladığı gibi endüstrileşmeye de uyum sağlamayı başarmıştır. Endüstrileşme ve buna bağlı olarak gelişen teknolojiler hız ve yüksek verim anlayışı ile tezahür etmiştir. Teknolojik gelişmelerin endüstri çağını başlattığı da söylenilebilir. Hızlı nüfus artışına bağlı olarak tüketimin aşırı artması ve tüketim alışkanlıklarındaki değişiklikler de mimarlık sektörünü endüstrileşmek zorunda bırakmıştır. Böylelikle endüstrileşen mimarlık sektörü ortaya koydukları ürünler ile sanatsal yönünü bir kenara bırakmış, işlevsel bir alana sıkışmıştır. Kısa zamanda üretilmiş büyük bloklu konutlar birçok işçinin barınmasına yardımcı olmuştur fakat şehirlerde kimliksiz birçok blok oluşmasına sebebiyet vermiştir. Sonuç olarak mimarlık anlayışı teoride ve uygulamada sert bir biçimde değişime uğramıştır. Zaman, hız, düşük maliyet ve yüksek verim endüstri çağanın temel parametreleri olarak hayata geçmiştir. Her ne kadar endüstrileşme ve gelişen teknolojilerin yapım teknolojileri anlamında inşaat sektörüne çok büyük katkıları olmuş olsa da, estetik kaygıların tamamen göz ardı edildiği projelerin uygulamaya geçmesi, mimarlık kuramcıları ve diğer araştırmacı ve akademisyenler tarafından çokça eleştirilmiş ve eleştirilmektedir. Mimarlar hızlı ve fabrikasyon üretime adapte olarak fonksiyonelliği temel çıkış noktası olarak seçmek zorunda kalmış ve bu sebepten bazı mimarlar mimarlık mesleğini bırakmak ve farklı alanlara yönelmek zorunda kalmışlardır. Buna rağmen endüstrileşmenin sosyal-kültürel ve toplumsal birçok yıkıcı etkileri olduğu kadar yapıcı ve heyecan verici etkileri de olmuştur. Gelişen teknoloji ile gelen yapı bilgi sistemleri vb. unsurlar birçok anlamda mimarlık meslek uygulamalarında yardımcı olmuştur. Bu çalışmada endüstrileşme ve gelişen teknolojinin mimarlığa etkileri ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Endüstrileşme, Teknoloji, Mimarlık
|
