Hızla değişen fiziksel, sosyal ve ekonomik dinamikler kentlerin giderek değişmesine ve kentlerdeki kültürel peyzaj değerlerinin de yok olmasına neden olmaktadır. Somut ve soyut miras değerleriyle, geçmiş ile günümüz arasında bir bağ kuran bu değerlerin korunması bireyler, toplum ve peyzaj arasındaki ilişkinin devamlılığı için önemlidir. Çünkü doğal ve kültürel miras değerleri ile kültürel peyzaj arasında kurulan ilişkiler; bireylere ve toplumlara, fiziksel, ruhsal ve bilişsel gelişimden ekonomik kalkınmaya kadar geniş çeşitlilikte yarar sağlamaktadır. Bu nedenle günümüzde tarihi alanların sahip olduğu değerleri anlamak, değerlendirmek ve korumak amacıyla kültürel peyzajlara ilişkin çalışmalar artmakta ve önem kazanmaktadır. Kültürel peyzajların araştırılması, özelliklerinin belirlenmesi, korunması ve değerlendirilmesi bu değerlerin gelecek nesillere aktarılmasını sağlayacaktır. Bu amaçla bu çalışmada İstanbul’un en önemli tarihi alanlarını barındıran ve en önemli kültürel peyzaj özelliklerine sahip olan Tarihi Yarımada incelenmiştir. Çalışmada Tarihi Yarımadanın kültürel peyzaj kriterleri kapsamında kültürel peyzaj öğeleri incelenmiş ve alanın geçmişten günümüze geçirdiği değişim ve dönüşüm tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda alanla ilgili yapılan, geçmiş ve günümüzdeki haritalar ve fotoğraflar değerlendirilerek alanın Roma, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ait farklı kültürel peyzaj katmanlarına sahip olduğu ve günümüzde bu alanın estetik ve görsel açıdan büyük bir değişime uğradığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak bu çalışmada Tarihi Yarımada da kültürel peyzaj alanlarının ve ögelerinin değişim ve dönüşümü ile ilgili bulgular değerlendirilmiş ve bu değişimin önlenmesine yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kültürel peyzaj, kültürel peyzaj değişimi, kültürel peyzaj öğeleri, İstanbul, Tarihi yarımada
|
