: Günümüzde artan kentleşmeyle birlikte yoğunlaşan yapılaşma, birçok açıdan kentlinin yaşama şeklini ve davranışlarını etkileyen aynı zamanda kentliyi yaşadığı yere ve çevreye yabancılaştıran bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Kentliyi kentliden uzaklaştıran bu sorun, yalnızlığın bir nedeni, yapay çevrenin ise bir sonucu olarak değerlendirilmektedir. Bu noktada kentlinin yaşam alanı olan konut, sayısal ağırlığıyla birlikte kent dokusu üzerinde söz sahibi olan bu yüzden kentleşmeden doğrudan etkilenen, kent ile bağlantılı kritik bir mesele olarak düşünülmektedir. Dolayısıyla hem kullanıcı hayatında hem de kent üzerinde bir iyileştirme adımı olarak konut ve konut çevresinde bir düzenleme ön gören bu çalışmanın özü, zayıflayan kullanıcı-konut-çevre ilişkisine odaklanmakta, çevre kavramını ise hem fiziksel hem de sosyal temellerle tartışmaktadır. Fiziksel mekanı ve sosyal değerleri mahalle ve komşuluk üzerinde sorgulayan çalışma, pratikte yaşanan sorunları, bu sorunlar üzerinde kullanıcının “etken” veya “edilgen” rollerini incelemekte ve tasarımda kullanıcı katılımının önemine dikkat çekmektedir. Bu bağlamda gelişmiş ülkelerde hızla yayılan, uluslararası literatürde gün geçtikçe daha fazla yer kaplarken ulusal literatürde oldukça az rastlanan katılımcı temelli bir topluluk modeli olarak “paylaşımlı yaşam konutları (cohousing)” incelenmektedir. Bu topluluğun yerleşim pratiğine özellikle çevresel ve fiziksel tutumuna odaklanan çalışma, aynı zamanda altı farklı yerleşim yeri üzerinden fizikselliğin sosyal yapıya etkisini, kentsel problemlere karşı tutumunu sorgulamaktadır. Sonuç olarak çalışma paylaşımlı yaşam konutlarında fiziksel mekanın ve sosyal yapının birbirlerini karşılıklı etkilediğini, ancak temelde bu etkinin katılımcı tasarım yaklaşımı ile desteklendiğini kısacası katılımcı tasarımın topluluk oluşumunda kritik bir etken olduğunu savunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Konut, Katılımcı Tasarım, Paylaşımlı Yaşam Konutları, Cohousing
|
