Bir kentin oluşum sürecinde kent meydanı önemli rol oynamaktadır. Kent meydanı kelime olarak Latince “platea” yani geniş yol anlamına gelmektedir (Bertrand ve Listowski, 1984, s.1). Sözlük anlamı olarak ise, meydan kelimesi “halkın yaşam alanı, yapılarla çevrili geniş alan” gibi anlamlara gelmektedir. Anlam olarak farklı tasvirlerle açıklanması, meydan kelimesinin kavramsal olarak anlaşılmasında bazı muğlaklıklar ortaya çıkarmaktadır. Paris kenti, 19.yy’ın ikinci yarısında tasarlanan, sayısız dörtyol ağzına (carrefour) sahip bir Avrupa kentidir. Haussmann’ın Paris kenti üzerinde yürüttüğü büyük projesi ile kent çok sayıda meydana sahip olmuştur. Bu meydanlar, hem yeni açılan yollar üzerinde, hem de kentin mevcut yolları üzerinde yer almaktadır. 19.yy’ın sonu 20.yy’ın başına gelindiğinde, meydan olarak tasarlanan ancak bir dörtyol ağzı niteliğine sahip bu açık alanlar şehir planlama teorisyenleri tarafından eleştirilmeye başlanmıştır. Bunlardan birisi olan Camillo Sitte’e göre, meydan adı altında tasarlanan bu kamusal alanlar, aslında meydan özelliği taşımayan, tüm sanatsal duyguların ve tüm geleneklerin ortadan kalktığı birer devasal sokak düğümleridir (Pinon ve Rose, 1999, s.128-131). Aslında, günümüzün birçok modern kent meydanı için dörtyol ağzı görevine sahip açık alanlar denilebilir. Nitekim, bu açık alanlar günden güne artan trafikle beraber otomobiller tarafından işgale uğrayarak, antik çağda ortaya atılan gerçek “meydan” kavramından uzakta durmaktadır.
Bu çalışmada, kent meydanı kavramının antik çağ, orta çağ, klasik dönem (17-18.yy) ve modern dönemdeki (19-20.yy) tanımı ve anlamından bahsedildikten sonra; Paris’te bulunan bazı meydanlar incelenmektedir. Seçilen açık alanların, adında “meydan” kelimesi geçmesine rağmen, gerçek bir “meydan” özelliği taşıyıp taşımadığı sorgulanmaktadır. Çalışmanın konusu olan örnekler: Place Nationale, Place Jeanne d’Arc ve Place d’Italie’dir.
Anahtar Kelimeler: Meydan, Kent, Kentsel Tasarım, Paris
|
