Kent, pek çok değişkene bağlı olarak oluşan ve değişen, içinde yaşayan toplum tarafından anlamlandırılan karmaşık bir oluşumdur. Kentler zamanla değişen koşullara uyum sağlamak, dönüşmek ve yenilenmek zorundadır. Bu dönüşüm süreçleri bazen kendiliğinden, bazen ise bir müdahale sonucu gerçekleşir. Değişim ve dönüşüm odaklı müdahalelerin kapsamı kent belleğini ve toplumsal belleği de etkilemektedir. Bu sebeple kente yapılan her fiziksel müdahalenin toplumsal olarak bir karşılığı bulunmaktadır.
Kentsel dönüşüm uygulamaları çoğunlukla fiziksel koşulların iyileştirilmesi ve yenilenmesi kapsamında ele alınmaktadır. Ancak sosyal, kültürel ve toplumsal sürdürülebilirlik gibi konuların göz ardı edilmesi, yenilenen/dönüşen kent dokusunun yenileme sonrası kullanım ve tekrar kent hayatına katılması sürecinde problemler yaşanmasına sebep olmaktadır.
Bu çalışma kapsamında; kentsel dönüşüm süreçlerinde fiziksel ve çevresel eylemlerin yanı sıra sosyal ve kültürel sürekliliğin gerekliliği konusunun ele alınması hedeflenmiştir. Bu bağlamda kentsel dönüşüm projelerinde sosyal ve kültürel süreklilik kavramlarının, Gaziantep örneklem alanı üzerinden değerlendirilmesi planlanmaktadır.
Gaziantep geleneksel kent dokusu, kentin 1950’li yıllardan itibaren hızlı bir yapılaşma sürecine girmesi ile kaderine terkedilmiş, ağırlıklı olarak da konut dokusu önemini yitirmeye başlamıştır. Tarihi kent dokusunu canlandırmak amacıyla 2000’li yılların başında gerçekleştirilen projeler ile, geleneksel kent dokusunun fiziksel koşullarının iyileştirilmesi, yenilenmesi ve kent hayatına katılması hedeflenmiştir. Ancak sokak sağlıklaştırma kapsamında yürütülen projeler ticari bölgelerde olumlu dönüşüm süreçlerinin yaşanmasına neden olsa da konut alanlarının dönüşümünde gerekli etkiyi yaratmamıştır. Özellikle kentin en özgün geleneksel konut yapılarını barındıran Bey Mahallesi bu bağlamda ele alınması gereken konut alanlarından biridir.
Çalışma sonucunda sürdürülebilir bir kentsel gelişim modeli için kentsel dönüşüm projelerinde, toplumun bu sürece dâhil edilmesinin, sosyal sürdürülebilirlik ve kentsel dönüşüm kavramlarının birlikte ele alınmasının öneminin vurgulanması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kentsel dönüşüm, Sürdürülebilirlik, Gaziantep
|
