Favelalar 19. yy’daki konut krizi sonucunda “Cariocalar” olarak bilinen yerli halk tarafından oluşturulan, Rio de Janeiro’nun zengin mahallelerine tepelerden bakan gecekondu mahalleleridir. İlk başlarda bölgelerin yasadışı işgal altında olduğunu düşünen hükümetler tarafından göz zevkini bozan ve ortadan kaldırılması gereken bölgeler olarak kabul edildi ve hükümetler tarafından uygulanan yanlış politikalar nedeniyle yaygınlaşması daha da arttı. Bu bölgeler yasaklı madde satıcıları ve silahlı çetelerin hâkimiyetinde olduğundan oldukça tehlikeli bölgelerdi ve gerek yerel halk gerek turistler için birçok sorun yaratmaktaydı. 90’lı yıllara gelindiğinde; yavaş ancak olumlu giden bazı stratejiler ile favelaların düzeltilme ve şehre yeniden kazandırma çabaları sonuç vermeye başladı. Bu bölgelerde sıklıkla görülen suç ve şiddet nedeniyle yavaş ilerleyen bu düzeltme süreci Brezilya’da gerçekleşecek olan 2014 FIFA Dünya Kupası ve 2016 Olimpiyat Oyunları nedeniyle ivme kazandı ve hükümet favelalardaki en önemli sorunlarla ilgilenmek için gerekli motivasyona sahip oldu. Sorunların çözümündeki en etkili sonuç UPP (Unidades de Policia Pacificadora) tarafından alındı. Bölgelerin hâkimiyetini ele geçiren UPP tarafından bu bölgeler daha güvenli hale getirildi. Ancak günümüzde dahi güvenlik açısından birçok sorun barındıran favelaların tamamen pasifize edilmesi ve şehre katılması mümkün olmamıştır. Tüm stratejilere ve uygulamalara rağmen favelalar günümüzde suç ve şiddetin yoğun olduğu bölgelerdir. Favelalarda yaşayan halk ötekileştirilmenin, görmezden gelinmenin etkilerini hissetmektedir. Merkezi otorite ve silahlı çeteler arasındaki çatışmaların ortasında kalan halk bu durumu kabullenmiş, yoksulluk ve çaresizliğin etkisi altında yaşamlarına devam etmektedirler. Bu çalışmada kentsel mekânlarda “ötekileştirilenlerin” yani favela sakinlerinin yaşantısı incelenmekte ve kentsel mekanlarda başarılı bir sosyal yapı kurulması ve suç unsurlarının azaltılması için değerlendirmeler yapılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kentsel Mekân, Rio de Janeiro, Favela, Sosyal Yapı, Güvenlik
|
