Neolitik Dönemden itibaren Babil, Hitit, Asur, Roma, Selçuklu olmak üzere pek çok uygarlığa yerleşim alanı olan Kilis, Memluk Döneminde büyük ölçüde şekillenmiş olup, Osmanlı Döneminde kentsel gelişimini hızlandırmıştır. İslam kenti özelliklerini içeren kent, uzun yıllar içerisinde şekillenmiş ve mevcut halini almıştır. Bu kent dokusunun en önemli öğelerinden olan sokaklar, insanların bir araya gelmesine, sosyalleşmesine katkı sağlarken, toplum üzerinde de oldukça büyük bir etkiye sahiptir. Bu açıdan sokaklar bazen bir çıkmaza dönüşerek özel bir alan oluştururken, bazen de çeşme veya tandır bulunduran küçük açıklıklar ile toplanma mekanına dönüşmektedir. Çalışma kent dokusunun tanımlanmasında sokakların rolünü ve mevcut durumlarını irdelemektedir. Bu amaçla belirlenen 5 sokak ve bağlantılı çıkmaz sokak üzerinden belirlemeler yapılmıştır. Bulgular yerleşimcilerin büyük oranda Suriyeli sığınmacılardan oluştuğunu göstermektedir. Özellikle son 10 yıllık dönemde düşük kira bedeli, merkezi konum gibi farklı sebeplerle, Kilis Kentsel Sit alanındaki yerleşimci profili değişmektedir. Bu durum alanın sosyokültürel özelliklerinde olduğu gibi fiziksel ve yapısal özelliklerini de etkilemektedir. Kent içerisinde yürütülen sokak sağlıklaştırma çalışmalarının etkilerinin olumlu, ancak sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Bu nedenle sokak manzaraları ve biçimlerinin net bir şekilde tanımlanması, geleneksel özelliklerinin belirlenmesi ve gelecek nesillere aktarımı oldukça önemlidir. Bu nedenle Kent kimlik öğelerinden biri olan sokaklarda oluşabilecek büyük kayıpların önüne geçecek tedbirlerin yanısıra, bütüncül planlama, tasarım ve uygulamaların yapılması gereklidir.
Anahtar Kelimeler: Kilis, sokak, kentsel doku, koruma
|