Konya’nın, Meram İlçesi sınırları içerisinde bulunan Kilistra (Gökyurt) Köyü, doğal malzemeler kullanılarak oluşturulan geleneksel mimarinin, eşine az rastlanır biçimlerine ev sahipliği yapan bir yerleşimdir. Eşine az rastlanır bu mimarinin ortaya çıkmasında; yerleşimin bulunduğu konumun jeolojik özellikleri ve bölge coğrafyası büyük pay sahibidir. Yerleşim, piroklastik kökenli ve iskâna oldukça elverişli bir plato üzerinde yer almaktadır. Ayrıca, platonun çevresinde, akarsular ve verimli araziler bulunmaktadır. Platonun bu özellikleri, tarih öncesi dönemlerden itibaren buranın, kesintisiz olarak iskân edilmesini sağlamıştır. Yeni Ahit (İncil) metinlerinde, Lystra adıyla kendisine yer bulan bu yerleşim, günümüzde de Konya’nın önemli bir inanç ve kültür merkezi olarak öne çıkmakta, aynı zamanda da geleneksel mimarisi ile dikkat çekmektedir. Ne var ki, Kilistra (Gökyurt) yerleşimindeki geleneksel mimari, 1970’li yıllardan itibaren bir duraklama dönemine girmiştir. Türkiye’de, köylerden kentlere doğru yönelen ekonomik temelli göçlerin, Kilistra (Gökyurt) yerleşimini de etkilemesi nedeniyle, yerleşimdeki nüfus azalmaya başlamıştır. Azalan nüfus, inşa faaliyetlerinin de durmasına neden olmuştur. Bu duraksama, geleneksel yapı inşası gerçekleştiren ustaların da, başka gelir getiren mesleklere yönelmelerine sebep olmuştur. Yerleşimde, 1990’lı yıllardan itibaren, hazır ve fabrikasyon malzemelerin inşa faaliyetlerinde kullanılması nedeniyle de, geleneksel inşa teknikleri unutulmaya yüz tutmuştur. Bu nedenlerden dolayı yapılan çalışma, doğal yapı malzemelerinin geleneksel yapılarda kullanılma süreçlerine ve bu süreçlerde yararlanılan gereçlere dair, sözlü ve uygulamalı bilgileri kayıt altına almaya odaklanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Konya, Kilistra (Gökyurt), geleneksel yapı inşa teknikleri, restorasyon ve yeniden kullanım.
|
