İskenderun’un bir kıyı ve liman kenti olmasının getirdiği yoğun ticari faaliyetler, tarihsel süreçte kenti bir çekim merkezi haline getirmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti’nde ilk modern bankacılık kurumları ortaya çıkmaya başlamış ve 1914 yılına gelindiğinde İskenderun’da da Osmanlı Bankası’nın bir şubesi açılmıştır. 1920-38 yılları arasındaki Fransız Mandası dönemi imar faaliyetleri dâhilinde kent merkezinde odak noktası olan ve ticari işlevlerle ilişkili yeni yapıların inşasına devam edilmiştir. Bu çalışmada incelenen Merkez Bankası İskenderun Şubesi Binası da Fransız Mandası Dönemi’nde Suriye-Büyük Lübnan Bankası (Bank de Syrie e du Grand Liban) olarak 1930 yılında inşa edilmiştir. Fransız mimar E. Chenille tarafından tasarlanan yapı kent merkezinde önemli kamusal yapıların yoğunlaştığı bir alanda konumlanmaktadır. Banka binası kentin en önemli akslarından olan Atatürk Bulvarı (Boulevard Cayla) üzerinde bulunmakta olup giriş cephesi dönemin Millet Bahçesi’ne (Jardin Public) bakmaktadır. Bu çalışmanın amacı, İskenderun toplumsal belleğinde önemli bir yeri olan Merkez Bankası İskenderun Şubesi Binası’nın yapıldığı dönemden günümüze geçirdiği dönüşümleri mimari açıdan analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda, tarihi bilgi ve belgelerden, eski tarihli fotoğraflar ve mimari çizimlerden, kartografik dokümanlardan ve yerinde yapılan gözlem/tespit çalışmalarından yararlanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular, yapının dönüşüm sürecine ilişkin müdahalelerin yoğunlaştığı üç dönem aralığına işaret etmektedir. Sonuçta, tarihsel süreçte ilk dönem yapısına işlev gereksinimleri doğrultusunda ilave edilen yeni mekânların ve yapıların mimari etkisi koruma bağlamında değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Banka yapıları, Merkez Bankası İskenderun Şubesi Binası, mimari analiz, koruma, İskenderun.
|
