Günümüzde dünya nüfusunun hızlı bir şekilde artması ve yoğun kentleşmenin neden olduğu çevre kirliliği, kaynakların tükenmesi ve şehir içi araç trafiği gibi sorunlar sebebiyle raylı sistemler kent içi ulaşımda öncül olmaktadır. Metro istasyonları genellikle ulaşım amaçlı kullanılan fonksiyonel mekânlar olarak değerlendirilse de aynı zamanda gün içinde aktif olarak kullanılan birer kamusal mekân olma özelliğine sahiptir. İstasyonlar, kamusal alana ait farklı kullanıcı kitlelerini farklı amaçlarla bir araya getirmektedirler. Bu sebeple, metro istasyonları ulaşım fonksiyonuna ek olarak çevresiyle kurduğu ilişki yardımıyla sosyokültürel etkileşimlere olanak sağlama potansiyelini taşır. Ancak, raylı sistem yapıları genellikle yeraltında tasarlanmakta ve mekânsal hacimlerinin büyük bir kısmı kentin yüzeydeki işleyişinden uzak olarak yeraltında bulunmaktadır. Bu durum ise, yüzeyden alt kotlara geçilirken kullanıcılar açısından mekânsal bir kopukluğa yol açmaktadır. Yeryüzü ve yeraltı arasında eşik niteliği taşıyan metro giriş yapıları kentsel mekânla nitelikli ilişkiler kurmalıdır. Fakat gelişmekte olan çoğu kent için günlük rutinde sıklıkla kullanılan bu mekânlar genel olarak kullanıcıların beklentilerine cevap vermeyen, kentli yaşantısına olumlu bir katkıda bulunmayan boşluklar olarak kalmaktadır. Oysaki yüzeyden yeraltına geçiş esnasında insanlara aracı olan metro istasyon girişleri, mekânsal kalite bakımından insanlar için ne kadar konforlu, işlevsel ve cezbedici olursa kent ve kent kimliğinde o kadar önemli bir pozisyona erişir. Metro giriş yapıları ve kent ilişkisi bağlamında ele alınan çalışmada, mekânsal kalite kavramı irdelenmiş olup dünya üzerindeki metro giriş örnekleri kamusal mekânsal kalitesi sorgulanarak analiz edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Metro girişleri, Eşik mekân, Mekânsal kalite, Ulaşım mekânları, Kamusal mekân kalitesi
|
