Günümüzde enerji krizi dünyanın en büyük sorunlarından biri haline gelmiştir. Bu nedenle, başka bilim dallarında olduğu gibi, mimarlık bilim dalı ’da enerji bakımından daha etkin yapılar tasarlamak üzerine çalışmalar yaparak bu sorunun azaltılmasına katkıda bulunmaktadır. İklimsel mimari, yerel iklim ve coğrafya özelliklere uyumlu olarak tasarlanan yapıların enerji bakımından daha etkin olmaları nedeniyle kritik bir öneme sahiptir. Bu kavram kent ölçeğinde kentin topografya biçimine uyumu ve yer seçimi, bina aralıkları, yönlendirme, kütlelerin organizasyonu gibi konuları kapsar iken yapı bazında, bir binanın doğal ısınması ve havalanmasını destekleyen tasarımlar, binanın formu, binanın iç mekân organizasyonu ve elemanları, binanın plan biçimi ve yönü, kapı ve pencere gibi cephe boşlukları, binanın duvarları, çatısı ve yapı malzemeleri gibi konuları kapsamaktadır.
Tüm bu kriterler göz önünde bulundurulduğunda iklimsel mimari stratejilerinin İran’ın geleneksel yapılarında uygulanmış olduğu görünmektedir. Iran bulunduğu coğrafya konumu nedeniyle farklı iklimlere sahip olan bir ülkedir. Her bölgenin yerel iklimsel özelliklerine uygun geleneksel mimari geliştirilmiştir. Bu çalışmada, İran’ın soğuk iklime sahip olan bölgelerindeki geleneksel mimari özelliklerinin incelenmesi hedeflenmektedir. Bu doğrultuda, soğuk iklim ile ilgili olan mimari çözümler ve iklimsel şartların yarattığı sorunları çözmek için kullanılan yöntemler çeşitli önemli tarihi yapı örnekleri üzerinden analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucu ortaya çıkarılan geleneksel mimari yöntemleri ve kullanılmış olan mimari ögelerinden çıkarılan tasarım çıktıları günümüz soğuk iklimli kentlerdeki mimarlığa katkı sağlayabilecek niteliktedir.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel Mimari, İklimsel, Soğuk iklim, Sürdürebilir mimarlık
|
