Yapılı çevrelerdeki erişilebilirlik standartlarına uygun düzenlemeler görme engelli bireylere özgürce hareket etmeleri, yapılı çevre ile olumlu etkileşime girmeleri ve sosyal hayata aktif katılabilmeleri için ayrım gözetmeyen fırsatlar yaratır. Bu çalışmada Gaziantep ilindeki 3 kamu hastanesinin poliklinik binalarına görme engelli bireyler için erişilebilirlik incelemesi yapılmış, erişilebilirlik standartlarına uygun olan ve olmayan ölçütlerin belirlenmesi ve standartlara uygun olmayan ölçütlerin hangi oranda uygun hale getirilebileceğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. 2005 yılında çıkarılan 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun (EHK) öncesi inşa edilen kamu hastanesi poliklinik binası (KHPB)-1 ve KHPB-2, EHK sonrası inşa edilen KHPB-3 çalışmanın örneklem grubunu oluşturmaktadır. Türk Standartları Enstitüsü’nün (TSE) erişilebilirlik standartları (TS 12576, TS 9111) temel alınarak hazırlanan inceleme formları 4 kategoride toplam 125 ölçüt içermektedir (toplu taşıma durakları 32 ölçüt, yaya kaldırımları 27 ölçüt, yaya geçitleri 21 ölçüt, bina giriş yolu- bina girişi 45 ölçüt). Bu ölçütler erişilebilirlik, güvenlik, bağımsız ve serbest hareket, boyutlar, rahatlık, kullanım kolaylığı gibi parametreleri içerir ve yapılı çevrelerde görme engelli bireylerin karşılaştığı sorunları tespit eder. Sonuçlar mevcut düzenlemelerin erişilebilirlik standartlarına uygunluğunu yüzde değerler olarak ortaya koymuştur. Yakın çevre incelemelerinde KHPB-1’in %40, KHPB-2’nin %38,2, KHPB-3’ün %34,8 oranında TSE erişilebilirlik standartlarına uygun olduğu belirlenmiştir. Standartlara uygun olmayan ölçütlere yapılabilecek müdahaleler ile yakın çevreler kapsamında KHPB-1’in %100 KHPB-2’nin %99 ve KHPB-3’ün %98,9 oranında görme engelliler için erişilebilir hale getirilebileceği tespit edilmiştir. Bu çalışma sonuçları yapılı çevrelerde görme engelli bireylerin sıklıkla karşılaştıkları sorunların belirlenmesi ve erişilebilirlik düzenlemelerinin iyileştirilmesi için alınabilecek tedbirler konusunda yetkili otoritelere yardımcı olabilir.
Anahtar Kelimeler: Erişilebilirlik, poliklinik binaları, görme engelli bireyler, erişilebilirlik standartları, yapılı çevre
|
