Konut içinde bulunduğu toplulukların kültürel ve sosyal yapısı arasındaki bağları yansıtan, toplumsal davranış biçimlerinin mekana dönüştüğü bir kavramdır. Bir bölgeye ait sosyo-kültürel değerlerin mekânsal organizasyonun oluşumunu nasıl etkilediğini anlamak ise yapının mekânsal düzenlemesine dair somut veriler sunarak, analitik değerlendirmeler yapma olanağı sağlayan Mekan Dizim yöntemi ile mümkün olmaktadır. Bu kapsamda çalışma alanı olarak geçmişi yüzyıllar öncesine dayanan pek çok farklı medeniyete ev sahipliği yapmış Konya’nın Sille Mahallesi seçilmiştir. Çalışmada önemli bir kültür taşıyıcısı olan Geleneksel Sille Konutları Mekân Dizim yöntemi ile incelenerek görünürlük analizleri yapılmıştır. Agraph programı ile mekanların derinliklerinin nicel sonuçlarına ulaşmak için seçilen konutların doğrulanmış plan grafikleri (justified graph) çizilmiştir. Depthmap programı aracılığıyla sistemin bütünleşme, bağlanma, kontrol edilebilirlik, ortalama derinlik ve görünürlük ölçümleri yapılmıştır. Bu analizler ile kültürün konutlardaki mekan içi organizasyonunu nasıl etkilediği tartışılarak, görünür alanlarının ortak ve farklı yönleri yorumlanmıştır.
Araştırmanın ilk bölümünde mekan dizim yönteminin ne olduğuna, kavramlarına ve analizlerine dair literatüre değinilmiştir. İkinci bölümünde, Geleneksel Sille Evleri tanıtılarak alan çalışmasında seçilen konutların plan incelemeleri yapılmıştır. Üçüncü bölümde ise Agraph ve Depthmap programlarından elde edilen analizler önce her bir konut için tek tek, sonrasında diğer yapılar ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda, yapılan analizlerden elde edilen nicel veriler doğrultusunda konutun mekansal organizasyonun şekillenmesinde toplumun sosyal ve kültürel yapısının ciddi bir rol oynadığı yargısına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Mekan Dizim, Görünür Alan, Geleneksel Sille Evleri, Hükümet Caddesi
|
