Osmanlı’da sosyal hayatın vazgeçilmez unsurlarından olan hamamlar Osmanlı’nın kurduğu yeni yerleşim yerlerine ilk yapılan yapılardandır. Osmanlı’nın hüküm sürdüğü birçok bölgede olduğu gibi Gaziantep şehrinde de hamamlar yaşam kültürü içerisinde önemli bir yer tutmaktadır. Osmanlı hamam mimarisi ve kültürünün en güzel örneklerinden biri olan Paşa Hamamı, Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılan külliyenin hamam bölümü olarak hizmet vermiştir. Külliyeyi oluşturan yapılardan hamam ve susamhane hanın batı duvarına bitişik olarak yapılmıştır. Hemen her Antep hamamında olduğu gibi zemin kotunun altında yere gömülmüş olarak inşa edilmiştir. Vakfiyesine göre 1577 tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Hamam müze olarak kullanılmadan ve restorasyonu yapılmadan önce en son 1985 ve 1992’de onarım görmüştür. Bu onarımlarda cephe duvarlarındaki bazı taşlar yenilenmiş örtü sistemi dıştan betonla kaplanmış, iç mekânda bazı duvarlar fayansla dekore edilmiş ve bazı bölümlerin zemini beton, beton mozaik ve karo ile kaplanmıştır. Uzun yıllar Paşa Hamamı olarak hizmet veren yapı Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından 2015 yılında restorasyonu tamamlanarak Gaziantep hamam kültürünün yaşatıldığı bir müze haline dönüştürülmüştür. Günümüzde yerli yabancı binlerce turist tarafından ziyaret edilmektedir. Aslına sadık kalınarak teşhir edilen Hamam Müzesi’nde; soğukluk, ılıklık, sıcaklık bölümlerinde Haluk Perk koleksiyonundan hamam araç ve gereçleri ile hamam adetlerini canlandıran balmumu heykeller bulunmaktadır. Ayrıca Sesli Tarih bölümünde Gaziantep’in ileri gelenlerinin anlatımlarıyla hamam geleneklerinin öğretildiği bir video gösterim alanı bulunmaktadır. Bu çalışmada unutulmaya yüz tutmuş ve tarihi kimliği betonla kaplanmış bir Osmanlı hamamının restore edilerek işlev değiştirmesiyle tarihe yeniden kazandırılması süreci anlatılmakta, tarihi değerlerimizin kaybolmaması için gerekli değerlendirmeler yapılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Tarihi Yapılar, Hamam, Restorasyon, İşlev Değişikliği, Müze
|
