Tarihten günümüze dünya birçok salgınla karşı karşıya kalmıştır. Salgınların yayılmasının önüne geçebilmek için birçok önlem alınmıştır ve alınmaya devam edilmektedir. Salgınların yayılma sebepleri araştırıldığında en çok yayılım gösteren yerlerin nüfus yoğunluğunun yüksek olduğu kent merkezleri ve özellikle “kamusal mekanlar” olduğu tespit edilmiştir. Bu sebeple alınan önlemlerden biri de kent içi yoğunluğu azaltmak için insanların kamusal alanlara çıkmasının yasaklanması olmuştur. Alınan önlemler yaşayış biçimini, bireylerin günlük ritmini etkilemiş mekânsal değişimler gözlemlenmeye başlamıştır. Buradan hareketle çalışmanın amacı, tarihten günümüze salgın hastalıklarla değişen insan- kamusal mekan ilişkileri ve bu doğrultuda yapılan kamusal mekandaki düzenlemelerini örnekler üzerinden analiz etmektir. Analitik incelemede günümüze kadar yaşanan veba, kolera, verem ve hala süren COVID- 19 salgınlarının “yayılmasına etki eden mekânsal özellikler”, “insan ilişkilerindeki değişimler ve kamusal mekana etkisi”, “kamusal mekandaki düzenlemeler” karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Son olarak salgın döneminde karşılaşılan kent problemlerine sunulan çözümlerle, kentsel kamusal mekanların yaşanabilirliği ve sürdürülebilirliğinin önemine vurgu yapılmıştır. Süreç içinde yaşanan ve olası salgınlar karşısında günlük yaşamın devamlılığı, salgın gibi yeni doğal afetlere karşı kentlerin gösterdiği direnç kentsel- kamusal mekanın sürdürülebilirliği ile doğrudan bağlantılı olduğu gözlemlenmiştir. Kentsel planlamalarda yapılması gereken, salgın gibi olası felaketlerde kişisel sağlık ve sürdürülebilirlik açısından düzenleme ölçütlerinin birey mekan ilişkisi üzerinden düşünülerek tasarlanması; kent yoğunluklarının azaltılması; daha çok doğayla birlikte olabilecek, yaya ve bisiklet yollarının tasarlanarak yürünebilir kentler oluşturulması önem taşımaktadır. Bütün bu öneriler dikkate alındığında geçmişte olduğu gibi yeni normalleşme sürecinde de kendi kendine yetebilen, sağlıklı kentler, kamusal alanlar, yaşam birimleri oluşturulabilecektir. (Bu çalışma birinci sırada yer alan yazarın tezinden üretilmiştir.)
Anahtar Kelimeler: Salgın, Kamusal Mekan, Salgın- Kamusal Mekan İlişkisi
|