Deprem, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü yarattığı titreşimler olarak ifade edilmektedir. Bunun sonucunda meydana gelen titreşim hareketlerine deprem dalgaları denir. Deprem sonucu meydana gelen bütün zararları minimuma indirmek için, insanoğlu sürekli arayış içinde olmuştur. Deprem şiddetine bağlı olarak, can ve mal kayıplarıyla sonuçlanabilen tehlikeli bir doğal afettir. Çelik gibi dayanımı yüksek, kararlı ve rijit bir malzemenin yapı malzemesi olarak kullanılması büyük önem teşkil etmektedir. Çelik malzemesinin; yüksek dayanıma sahip olması, elastisite modülünün, diğer inşaat malzemelerine göre daha yüksek olması, sünek olması nedeniyle fazla miktarda deformasyon yapabilme kapasitesine sahip olması, atölyelerde üretilmesi sebebiyle montaj aşamasında hava koşullarından etkilenmemesi en büyük avantajıdır. Ayrıca bu avantajın getirisi maliyetin azalması ve montaj süresinden tasarruftur.Deprem yüklerinin hesapları için kapsamlı güncel olan standart ve yönetmeliklerin kullanılması önem arz etmektedir. Bu çalışmada TBDY-2018 (Türkiye Bina Depem Yönetmeliği 2018)dikkate alınarak, A1 Burulma Düzensizliği adı verilen düzensizliğe sahip çok katlı çelik yapıda deprem yükü etkisi altındaki dinamik davranışları incelenmiştir. Deprem yükü hesapları için doğrusal analiz yöntemlerinden mod birleştirme yöntemi ve eşdeğer deprem yükü yöntemi kullanılmıştır. 10 katlı bir çelik yapıda merkezi ters V çaprazları kullanılmış ve bu çaprazların konumları değiştirilerek toplamda 4 farklı plana sahip model üretilmiştir. Yapı analizleri “Etabs” programı kullanılarak yapılmıştır. Daha sonra, kullanılan iki farklı yöntem ile elde edilen sonuçlar karşılaştırılmış, kullanılan modellerin yapı analizlerinde, iç kuvvetlerin ve yer değiştirmelerin Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi ile hesap yapıldığında daha büyük sonuç verdiği görülmüştür. Ayrıca yapının yatay yer değiştirmesinde, yapının burulma düzensizliği katsayısının etkili olduğu ifade edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Deprem yükü, Hesap Yöntemleri, Çelik
|
