Tasarım, mevcut bir probleme getirilen çözüm önerisinin süreç boyunca olgunlaşarak dönüştüğü sonuç ürün olarak tanımlanabilir. Tasarımın ortaya ilk çıkışı, tasarımcının zihninde problem için beliren çözüm önerisiyle, diğer bir deyişle ana fikrin oluşumu ile denk gelmektedir. Ana fikir, tasarım problemi için yapılan araştırma ve analizlerden elde edilen verilerden yola çıkılarak üretilen, süreç boyunca tasarımcıyı yönlendirme potansiyeli olan, verilen bütün kararların belirli bir çerçevede olmasını sağlayan fikri ifade etmektedir. Ana fikirle birlikte soyut bir düşünceden somut biçime dönüşmeye başlayan tasarım, süreç içerisinde olgunlaştırılarak en uygun, en işler, en nitelikli hale gelene dek tasarım süreci devam etmektedir.
Tasarımcı, tasarım sürecinin her evresinde kararlarını ve hedeflerini uygulayıcıya veya işverene ifade etme eğilimindedir. Bu ifadeler sözlü veya yazılı olabileceği gibi, çizimler aracılığıyla grafik bir anlatım içerisinde de olabilir. Diyagram olarak adlandırılan ve genellikle plan, kesit veya perspektif çizimlerle hazırlanan bu grafik anlatımlar, tasarımcının zihnindeki görüntüyü söylemlere gerek duymadan evrensel bir biçimde somut bir şekilde ifade etmeye yaramaktadır.
Çalışma kapsamında tasarım sürecinin farklı evrelerinde kullanılabilecek belli başlı diyagram türlerinin sınıflandırılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda öncelikle tasarım süreci analiz ve sentez evreleri olarak ikiye ayrılmıştır. Analiz evresi tasarım probleminin tanımlanması, verilerin toplanması ve analiz edilmesi aşamalarını kapsamaktadır. Sentez evresi ise ana fikrin üretildiği, tasarım kararlarının verildiği ve tasarımın olgunlaştığı süreci ifade etmektedir. Diyagramlar, birbirini takip eden bu iki evrenin hangisinde kullanılmaya başladığına göre sınıflandırılmıştır.
Çalışma sonucunda balon, çevre ve dolaşım diyagramlarının analiz evresinden itibaren tasarım sürecinde yer alabildiği, işlev, strüktür, yapı ve süreç diyagramlarının ise sonuç ürüne daha benzer olmaları nedeniyle genellikle sentez evresinde kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte tasarım kararlarının ifade edilebilmesi için sentez evresinin sonlarında veya tasarım süreci tamamlandıktan sonra hazırlanan tanıtım sunumlarında analiz evresinde hazırlanan diyagramların da güncellenmiş hallerine yer verilerek daha etkili bir anlatımın sağlanabildiği gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Diyagram, Ana fikir, Mekân, Tasarım
|