Günümüz dünyasında ‘bilgi’ üretimi ve bilgi erişimi konuları hız kesmeden gelişim göstermekte alanında pek çok yeni kavramı kullanıma açmakta ve her gün bilgiye ulaşım olanakları artmaktadır. ‘Nitelikli’ bilgiye kolay erişim açısından ise durum tartışmaya açık hale gelmektedir. Gelenekten günümüze nitelikli ve doğru bilgiye ulaşmak, her zaman bilginin nerede arandığı ile ilişkili olmuştur. Özünde, bilgiye ulaşmanın öncülü ‘kütüphane’ mekanları ile karşılaşılmaktadır. Günümüzde çevrimiçi ortamlardan ulaşılabilecek her türlü veri tabanına rağmen gerek halk kütüphaneleri gerek özel kütüphaneler halen fiziksel varlıklarını sürdürmekte, pek çok araştırmacı ve akademisyen için değerini korumaktadır. Çağa uygun kullanıcı etkileşimlerine olanak verecek programlarla kendini güncelleyen mekânlara dönüşen bu kütüphane yapıları sosyo-kültürel açıdan yeni sorumlulukları kucaklamaktadır. Salt bir kütüphane olma durumu, sosyal etkileşimleri destekleyecek ve kişiye kendini geliştirme ve/veya gerçekleştirme noktasında destek verecek güncel mekân programlarıyla var olma durumuna evrilmiştir. Öyle ki, bu mekânsal programların hibrit birlikteliği mekanları da dönüştürmekte ve kullanıcıya aynı anda pek çok olanağı sunmaya odaklanmaktadır.
Mekân tasarım alanında kütüphanelere ilişkin çağcıl yaklaşımların ‘kullanıcı’ bağlamında araştırıldığı bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden betimsel analiz ile gerçekleştirilmiştir. Amaçlı örneklem olarak İskandinavya’nın en büyük kütüphanesi olarak anılan Danimarka’nın Kopenhag şehrindeki Black Diamond Kraliyet Kütüphanesi seçilmiştir. Günümüz kütüphane kullanıcısının beklentileri ve bunların mekânsal olarak karşılıklarına ilişkin sorgulamalar örnek üzerinden detaylıca irdelenmiştir. Geçmiş ve geleceği fiziksel olarak bir arada yaşatmayı önemseyen bu örnek üzerinden kullanıcı-mekân ilişkisi çağcıl tasarım yaklaşımlarıyla tartışılırken; içmimarlık alanı perspektifiyle mekân işlevlerine (pratik işlev, estetik işlev ve sembolik işlev) ilişkin detaylı bir analize yer verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Mekân ve işlev, Kullanıcı ve mekân, Kütüphane tasarımı, Mekân tasarımı
|
