Her geçen gün artan yaşlı nüfus oranları paralelinde ileri yaştaki bireyler için barınma gereksinimi de artmaktadır. Yaşlı bireyin barınması için farklı biçimlerde alternatifler bulunmaktadır. Ayrıca yaşlanmanın ilerlemesi ile fiziksel ve sosyal gereksinimler de değişmektedir. Yaşlanan bireyin psikolojik ve fiziksel yapısında değişiklikler olduğundan, mekansal gereksinimleri de değişim göstermektedir. Her birey birbirinden farklıdır. Dolayısıyla yaşamsal çevreyi oluşturan mimari çevrede de farklı gereksinimler ortaya çıkmaktadır. Çalışmada bu kapsamda ileri yaştaki bireylerin kullandığı mekanlardan biri olan yaşlı bakım evleri ile ilgili inceleme yapılmıştır. Yaşlı bakım evleri sosyal ve kamusal barınma biçimlerinden biridir. Yaşlı bakım evleri toplumsal ve demografik yapının değişmesi ile zaman içinde dönüşüme uğramıştır.
Çalışma kapsamında öncelikle yaşlıların barınma tipolojileri incelenmiş ve yaşlı bakım evinin buradaki yeri tespit edilmiştir. Ardından yaşlı bakım evleri değişim ve dönüşümlerin etkileri kapsamında mimarlık çerçevesinde ele alınmıştır. Konu ile ilgili örnekler incelenerek karşılaştırma yapılmıştır. Geçmiş dönemlerde sıklıkla huzurevi olarak tanımlanan yaşlı bakım ve sosyal hizmet kuruluşları hem kavramsal hem de mimari olarak getirdiği etkiler ile incelenmiştir. Çalışmada günümüzdeki yaşlı bakım merkezlerinin mekansal karşılığının geçmişe göre değişimlerinin bireyselleşme, sosyalleşme yönünde olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte kültürel değerlerin yaşlıyı kıymetli kılmasının bu yapıların değişimindeki etkileri incelenmiştir. Özellikle son yıllarda mimari ve mekânsal oluşumların sosyal ve iyileştirici kavramlar çevresinde oluşturulmaya çalışıldığını ifade etmek mümkündür.
Anahtar Kelimeler: Yaşlı bakım evi, yaşlı mekanları, huzurevi, mimarlık.
|
