Yaşadığı dönemin izlerini taşıyan, üretim ve yaşam biçimine ilişkin bilgi aktaran endüstri yapıları, zamana bağlı değişimler ve teknolojik gelişmeler ile birlikte günümüz ihtiyaçlarına cevap verememekte ve kullanım dışı kalabilmektedir. Bunun bir sonucu olarak yapıların yeni bir işlev ile kullanılması ve böylece yaşayan mekanlar haline getirilmesi (yeniden işlevlendirilmesi), endüstri yapılarının korunması adına sıklıkla uygulanan bir koruma stratejisidir. Yeniden işlevlendirilen tarihi yapıların restorasyon çalışmalarında çağdaş bir malzeme olarak cam kullanımı, şeffaf ve yapının özgün karakterine saygılı bir malzeme olması nedeniyle günümüzde sıklıkla tercih edilen bir çözümdür. Çalışmada yeniden işlevlendirme ve restorasyon uygulamalarında cam malzemenin kullanımı endüstri yapıları özelinde ele alınmaktadır. Bu kapsamda Türkiye'de önemli kültürel ve tarihi değerleri barındıran endüstri yapılarının yeniden restorasyonu sırasında cam kullanımını ortaya koymak amaçlanmaktadır. Bu kapsamda çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada yeniden işlevlendirilen endüstri yapılarında cam malzeme kullanımına ilişkin kuramsal alt yapı oluşturulmuş ve konuya ilişkin literatürde yer alan çalışmalar incelenmiştir. İkinci aşamada ise Türkiye’de yeniden işlevlendirilerek kullanılan tarihi endüsri yapıları araştırılmış ve bu kapsamda literatürde sıklıkla karşılaşılan 6 yapı incelenmiştir. İncelenen yapıların eski ve yeni işlevlerine, konumlarına, yapım yıllarına ilişkin veriler ile birlikte; yeniden işlevlendirme ve restorasyon uygulamaları sırasında camın kullanıldığı yerler ve kullanım amaçları ortaya konmuştur. Sonuç olarak cam kullanımı; özgün yapı malzemesi ile uyum göstermesi, çoğunlukla yapılan müdahalelerin geri dönüştürülebilir olması, mekansal bütünlüğe engel olmaması gibi özellikleri sayesinde endüstri yapılarının restorasyonu sırasında sıklıkla tercih edildiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Endüstri yapıları, Yeniden işlevlendirme, Cam, Restorasyon, Tarihi yapı
|
