Yaþam Döngüsü Deðerlendirmesi (YDD), ürünlerin tüm yaþamý boyunca hammadde edinimi, üretim, satýþ, uygulama, kullaným ve servis ömrü bittikten sonra geri dönüþüm/yok etme süreçlerinde çevresel etkilerinin deðerlendirilmesidir. Avrupa Çevre Ajansý (European Environment Agency-EEA) YDD’sini “hammadde kullaným etkinliðinin artýrýlacaðý ve yükümlülüklerin azaltýlacaðý, ürünün tüm yaþamý boyunca çevre üzerine etkisini deðerlendirmek için kullanýlan bir yaklaþým” olarak tanýmlamaktadýr. YDD farklý alanlarda farklý amaçlarla kullanýlmaya devam edilmiþ ve oldukça geniþ bir kullaným alaný bulmuþtur. YDD’nin amacý; doðal kaynaklarýn korunmasý, çevresel kirliliðin önlenmesi, çevresel eþitliðin saðlanmasý, çevre ile ilgili yasa ve yönetmeliklerin geliþmesi, çevre yönetim sistemlerinde çevresel performans deðerlendirmesinin geliþmesi, çevreye duyarlý ürünlerin üretiminin saðlanmasý, ürün geliþimi ve kullanýmý sonucu oluþan toplam çevresel etkilerin ve saðlýk risklerinin azaltýlmasý olarak belirtilmektedir. Bu çalýþmada, Mimari tasarým sürecinde yapýlarýn ve yapý ürünlerinin servis ömrü boyunca hammadde edinimi, üretim, satýþ, uygulama, kullaným ve servis ömrü bittikten sonra geri dönüþüm/yok etme süreçlerinin çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliði “BEES” (Building for Environmental and Economic Sustainability) yöntemi ile incelenmiþtir. Bu kapsamda, birden çok sürdürülebilirlik kriterini göz önünde bulundurarak çok boyutlu bir yaþam döngüsü yaklaþýmýný içeren BEES modeli, çevresel performansý, envanter analizi, yaþam döngü etki deðerlendirmesi, etki kategorileri, etki deðerlendirme yöntemleri ve BEES ürün kategorileri çok yönlü incelenmiþtir. Tasarlanan yapýlar ve bu yapýlarda kullanýlmasý düþünülen yapý ürünlerinin çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliklerini tahmin etme, malzeme seçimi ile kesit ve detay oluþturma süreçlerinde “BEES” modelinin etkili bir þekilde kullanýlabilmesine katký saðlanmaya çalýþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Yapý, Sürdürülebilirlik, Yaþam Döngü Deðerlendirmesi, BEES
|
