Kullanýcý deneyimini, duygularýný ve ihtiyaçlarýný anlama sorunu, insan odaklý tasarýmda önemli bir yere sahiptir. Kullanýcýnýn gerçek ihtiyaçlarý doðrultusunda tasarým yapabilmek adýna ortaya çýkan yöntemlerden ikisi; katýlýmcý tasarým ve empatik yaklaþýmdýr. Bu bildiride katýlým ve empati süreçlerinin birbirlerine sunduðu katkýlar insan ihtiyaçlarýný belirleme baðlamýnda ele alýnmýþtýr. Tasarýmda katýlým ve empati süreçlerinin sýnýrlarý belirlenmiþ ve bu iki olgu birbirini besleyen kavramlar olarak analiz edilmiþtir. Çalýþma, iki mimari örneðin tasarým süreçlerini de kýyaslayarak empatik katýlým sürecinin niteliklerini ortaya koymaktadýr. Empatik yaklaþým, insaný tasarýmýn odaðýna yerleþtiren bir anlayýþ taþýmasýna raðmen, doðrudan iliþkiyi asgari düzeyde kullanmak, kýsýtlý sayýda kullanýcýya odaklanmak ve formal bir metadolojiye sahip olmamak gibi bazý sýnýrlamalara sahiptir. Bunun yaný sýra tasarýmcýnýn empati kurmaya yatkýn olmamasý, isteksizliði ve empatik eðilimin kullanýcý ve tasarýmcý arasýndaki ortak özelliklere baðlý olarak görecelilik taþýmasý tasarýmda empati kurma sürecini zorlaþtýran faktörlerdir. Kullanýcý ile birlikte tasarým yapmayý ifade eden katýlýmcý süreçler ise; duygusal deneyimlerin arka plana atýlarak kullanýcýnýn sadece bir veri saðlayýcý olarak görülmesi tehdidiyle karþý karþýyadýr. Ayný zamanda belli bir kiþi veya grubun katýlým sürecinde ön plana çýkmasý, toplantýlar ve tartýþma ortamý için yeterli zamanýn olmamasý gibi kýsýtlamalarý bulunmaktadýr. Bu kapsamda yapýlan literatür araþtýrmasý ve örnek analizleri ile katýlýmcý tasarým ve empatik yaklaþýmýn entegre edildiði mimari tasarým süreçlerinin belirlenen kýsýtlamalarý engelleyerek sahip olacaðý potansiyeller ortaya konmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Katýlým, Empati, Mimari Tasarým, Kullanýcý Odaklý Tasarým
|
