Tekstil ürünlerinin renklendirilmesinde doðal boyarmaddelerin kullanýmý tarihsel, kültürel ve ekonomik öneme sahiptir. Doðal boyalar, bitki, hayvan ya da mineral kaynaklý olarak elde edilebilmektedir. Bu renklendiriciler tekstil ürünlerinin yaný sýra eczacýlýk, kozmetik ve gýda sektörleri gibi pek çok alanda kullanýlmaktadýr. Günümüzde ise sürdürülebilirliðin öneminin artmasýyla tekstil endüstrisinde çevre dostu üretim yöntemleri ve doðal boyamacýlýk yeniden önem kazanmýþtýr. Bu çalýþmada, Yýlteks Tasarým Merkezi'nin bulunduðu Trakya Bölgesi’nde yaygýn olarak tarýmý yapýlan ayçiçeði bitkisinin tarladaki görünümünden esinlenilerek bitkisel boyanmýþ, sürdürülebilir, çevre dostu non-denim tasarýmlar gerçekleþtirilmiþtir. Tasarýmlarda %98/2 pamuk/elastan karýþýmý gabardin kumaþlar tercih edilmiþtir. Tasarýmý yapýlan ürünler boyama öncesi mordanlama iþlemine tabi tutulmuþtur. Mordan maddesi olarak potasyum alüminyum sülfat (þap) ve tartarik asit, bitkisel boyarmadde olarak ise sýrasýyla Mentha Piperita (nane), Quercus ithaburensis D. (meþe palamudu) ve Curcuma longa (zerdeçal) ekstraktlarý kullanýlmýþtýr. Gerçekleþtirilen iþlemlerin 3’er kez tekrarlanabilirliðine bakýlmýþtýr. Elde edilen non-denim pantolon ve etek tasarýmlarýnýn renk verimleri, renk farklýlýklarý ve ISO 105 B02: 2014 standardýna göre ýþýða karþý renk haslýk özellikleri incelenmiþtir. Bitkisel boyamalar sonrasý PANTONE 13-1008 TCX, 15-0719 TCX ve 13-0858 TCX renklerine ulaþýlmýþtýr. Tasarým ürünlerin ýþýk karþý renk haslýðý test sonuçlarý 3 mavi skala deðerinde bulunmuþtur. Elde edilen bulgularla, Tasarým Merkezi bünyesinde özellikle katma deðeri yüksek ve kiþiye özel tasarýmlarýn oluþturulabilecek olmasý çalýþmanýn yenilikçi yönünü ortaya koymaktadýr.
Anahtar Kelimeler: non-denim, tasarým, sürdürülebilirlik, bitkisel boyama, Mentha Piperita (nane), Quercus ithaburensis D (meþe palamudu), Curcuma longa (zerdaçal)
|
