Geçtiðimiz yüzyýlda, dünyada teknolojinin geliþmesi, saðlýk hizmetlerinin ilerlemesi, iþ ve yaþam koþullarýnýn iyileþmesi ile birlikte yaþam sürelerinin uzadýðý görülmektedir. Dünya Saðlýk Örgütü’nün yapmýþ olduðu yaþ sýnýflamasýna göre kronolojik olarak 45-59 yaþ aralýðý orta yaþ, 60-74 yaþ aralýðý yaþlýlýk ve 75-89 yaþa aralýðý ileri yaþlýlýk, 90 yaþ üstü ise ihtiyarlýk kategorisinde tanýmlanmaktadýr. Yaþanan geliþmelere baðlý olarak dünyada 2050 yýlýnda 60 yaþ üstü nüfusun yaklaþýk 2 milyara ulaþacaðý ön görülmektedir. Bu rakam toplam dünya nüfusunun %20’sine denk gelmektedir.
Günümüz koþullarýnýn ve yaþam biçimlerinin deðiþmesi, geçmiþteki geniþ aile yapýlarýnýn çekirdek ailelere dönüþmesi, 60 yaþ üstü insanlarýn fizyolojik, psikolojik ve sosyo-ekonomik gereksinimlerinin zamanla deðiþmesi özellikle emeklilik dönemlerinde ileri yaþ gruplarýnýn sosyal hayattan ve toplumdan kopmalarýna neden olmaktadýr. Bu nedenle bir taraftan ileri yaþ grubunun barýnma ihtiyacýnýn ne þekilde karþýlanacaðý büyük önem kazanýrken diðer taraftan da tüm gereksinmelerini saðlýklý bir biçimde karþýlayabilecekleri yaþam ortamlarýnýn oluþturulmasýnýn önemi artmaktadýr. Son yýllarda bu konuda gündeme gelen mimari yaklaþýmlar özellikle 60-65 yaþ üstü gruplarýn alýþýk olduklarý yaþam alýþkanlýklarýný deðiþtirmeden mevcut ortamlarýný sürdürmeye yönelik yaklaþýmlarýn geliþtirilmesine yöneliktir.
Bildiri kapsamýnda konuyla iliþkili kavramsal tanýmlar ortaya konmakta, dünyada ileri yaþ gruplarýnýn barýnmalarýna yönelik ortaya konan farklý yaklaþýmlar mimari açýdan ele alýnarak yaþlý yaþam merkezlerinin tanýmý ve tarihsel süreç içindeki geliþimi incelenmekte, yaþlý yaþam merkezi tipolojileri ve örnekleri üzerinden mimari bir deðerlendirme yapýlmaya çalýþýlmaktadýr. Dünyanýn hýzla deðiþen demografik yapýsý önümüzdeki süreçte konu ile ilgili gerekli çalýþmalarýn yapýlmasýnýn önemine dikkat çekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Yaþlýlýk, Yaþlý Yaþam Merkezleri, Kullanýcý Gereksinmeleri, Bakýmevleri
|
