Mekân, en saf haliyle insanýn dünyadaki varoluþ halini temsil eder. Bu temsil, mekâný disiplinler ötesi bir kavram yaparken; mekân üretimiyle sorumlu mimarlýk alanýnda, mekânýn anlaþýlmasý için diðer disiplinlere baþvurmak ayrýca önemlidir. Mekân, mimarlýðýn hem nesnesi hem de öznesi olmasý bakýmýndan, sahip olduðu fiziksel özelliklerin yaný sýra yüklendiði anlamlarla birlikte tanýmlanýr. Bu baðlamda çalýþma, mekânýn anlamýný okumak için deneyim kavramýna baþvurur. Çalýþma deneyim yaklaþýmýný, Walter Benjamin’in söylemleri üzerinden belirler. Benjamin, deneyimi mekân aracýlýðýyla, mekâný da deneyim aracýlýðýyla anlatýr. Burada söz konusu olan mekân ve deneyimin iki ayrý kavram olarak iliþkisi deðil, bu ayrýlýðý öteleyen birliktelikleridir. Öte yandan Benjamin’in, deneyim söz konusu olduðunda hiçbir þeyin yazýdan daha kalýcý olamayacaðý öðretisi, çalýþmanýn yönünü edebiyata doðru çevirir. Bu kapsamda çalýþma, deneyim içeren edebî metinlerdeki mekânsal izleri ortaya çýkararak, mekânýn anlamlandýrýlmasýnda deneyimin ve edebî eserlerin sunduðu olanaklarý deðerlendirmeyi amaçlar. Emile Zola, Charles Dickens, Fyodor Dostoyevski, Paul Auster, Orhan Pamuk, Yaþar Kemal, Murathan Mungan gibi yazarlarýn eserleri, çalýþma kapsamýna ele alýnabilecek potansiyel kaynaklardýr; bu eserlerde mekân, zaman ve aktörleriyle birlikte konu alýnan dönemin atmosferinde kurucu olan deneyimlerin bir parçasý olarak aktarýlýr. Bu noktada mekân, ayný zamanda içinde geleceðin köklerini barýndýran tarihsel bir nesne olarak anlaþýlýrken, tarihsel bilgi enformasyonundan farklý olarak deneyim ve mekân aracýlýðýyla edinilir. Bu baðlamda çalýþma, kent tarihi ve kent kültürü çalýþmalarýna da ayrýca katkýda bulunmayý hedefler.
Anahtar Kelimeler: Kent, Mekân, Deneyim, Bellek, Anlatý, Kültür, Edebiyat
|
