Deprem, yer kabuðunda beklenmedik bir anda ortaya çýkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgalarýn yeryüzünü yarattýðý titreþimler olarak ifade edilmektedir. Bunun sonucunda meydana gelen titreþim hareketlerine deprem dalgalarý denir. Deprem sonucu meydana gelen bütün zararlarý minimuma indirmek için, insanoðlu sürekli arayýþ içinde olmuþtur. Deprem þiddetine baðlý olarak, can ve mal kayýplarýyla sonuçlanabilen tehlikeli bir doðal afettir. Çelik gibi dayanýmý yüksek, kararlý ve rijit bir malzemenin yapý malzemesi olarak kullanýlmasý büyük önem teþkil etmektedir. Çelik malzemesinin; yüksek dayanýma sahip olmasý, elastisite modülünün, diðer inþaat malzemelerine göre daha yüksek olmasý, sünek olmasý nedeniyle fazla miktarda deformasyon yapabilme kapasitesine sahip olmasý, atölyelerde üretilmesi sebebiyle montaj aþamasýnda hava koþullarýndan etkilenmemesi en büyük avantajýdýr. Ayrýca bu avantajýn getirisi maliyetin azalmasý ve montaj süresinden tasarruftur.Deprem yüklerinin hesaplarý için kapsamlý güncel olan standart ve yönetmeliklerin kullanýlmasý önem arz etmektedir. Bu çalýþmada TBDY-2018 (Türkiye Bina Depem Yönetmeliði 2018)dikkate alýnarak, A1 Burulma Düzensizliði adý verilen düzensizliðe sahip çok katlý çelik yapýda deprem yükü etkisi altýndaki dinamik davranýþlarý incelenmiþtir. Deprem yükü hesaplarý için doðrusal analiz yöntemlerinden mod birleþtirme yöntemi ve eþdeðer deprem yükü yöntemi kullanýlmýþtýr. 10 katlý bir çelik yapýda merkezi ters V çaprazlarý kullanýlmýþ ve bu çaprazlarýn konumlarý deðiþtirilerek toplamda 4 farklý plana sahip model üretilmiþtir. Yapý analizleri “Etabs” programý kullanýlarak yapýlmýþtýr. Daha sonra, kullanýlan iki farklý yöntem ile elde edilen sonuçlar karþýlaþtýrýlmýþ, kullanýlan modellerin yapý analizlerinde, iç kuvvetlerin ve yer deðiþtirmelerin Eþdeðer Deprem Yükü Yöntemi ile hesap yapýldýðýnda daha büyük sonuç verdiði görülmüþtür. Ayrýca yapýnýn yatay yer deðiþtirmesinde, yapýnýn burulma düzensizliði katsayýsýnýn etkili olduðu ifade edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Deprem yükü, Hesap Yöntemleri, Çelik
|
