Öz: Ýlkçaðlardan beri insanlar mekanlar oluþturup, o mekanlarda deneyim elde etmiþlerdir. Mekan algýsýnýn önemi ve mekanlarýn insanlar üzerindeki etkisi üzerine kuramcýlar ya da mimarlar tarafýndan birçok araþtýrma yapýlmýþtýr. Sanayi devriminin ve seri üretimin ardýndan modernizmle gelen kentleþme ve hýzlý yapýlanma süreci mimaride teknik anlamda büyük sýçramalara yol açmasýna raðmen mimarinin insan hafýzasý üzerine etki eden ve tasarýmý doðrudan etkileyen kavramsal boyutlarýnda boþluklara yol açmaktadýr. Sürrealizmin temelinde yatan; kavramlarý, sanatý ve mimariyi sorgulamak üzerine kurulmuþ ilkelerinden faydalanarak bilinçaltýna yönelmek ve bu yönelmelerden mimarinin kullanýcýlar üzerindeki etkisini ortaya çýkarmak günümüz ve ilerleyen çaðlar için giderek daha çok önem kazanmaktadýr. Çalýþmada sýnýrlý olan insan bedeni ve algýsýnýn, sýnýrsýz bir bilinçaltýyla bütünleþerek mekânýn deneyimlenmesi, bu deneyimler yoluyla mimariye sürrealist bir gözlükten bakarak kullanýcýyý doðrudan etkileyen ve çok boyutlu olarak aný yaþatan tiyatro mekanlarý ele alýnmýþtýr. Tiyatro antik çaðlardan bugüne topluma sanat bilinci kazandýrmayý amaçlayan toplumu bir araya getirebilme yetisi olan toplumsal geliþmelerin, ideolojilerin ve yeniliklerin en çok hissedildiði kendine özgü mimarisiyle varlýðýný her dönem hissettiren bir oluþumdur. Bu yapýlar günümüze kadar kenti oluþturan sokak, meydan, peyzaj gibi ana mimari oluþumlarý etkileyerek þehir mimarisine yön vermiþtir. Tiyatro yapýlarýnda kullanýlan teknoloji ve teknikler diðer kamusal yapýlar içinde örnek teþkil etmektedir. Dijital sahne etkisi tiyatroda kolay bir þekilde sahne geçiþlerini saðlamýþ insanlarýn zihinlerindeki mekan algýsýný çok yönlü etkilemiþtir. Çalýþmada sahnede geliþen dijital uygulamalara yer verilerek mekânsal deneyimi zenginleþtirmeye yönelik örnekler incelenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Sürrealizm, Mekanda Anlatý, Mekansal Deneyim, Tiyatro, Dijital Sahne
|
