Göç olgusu, geçmiþten beri tartýþýla gelen, bugün hala dünyanýn bir çok yerinde güncelliðini koruyan bir meseledir. Özellikle son yýllarda yaþanan savaþlar kitlesel yer deðiþtirmelere sebep olmuþtur. Yaþanan bu göçler sonucunda ‘güvenli’ bir yere ulaþmaya çalýþan insanlarýn büyük bir kýsmý yaþam alanlarýný terketmek zorunda kalmýþ ve bir çoðu da hayatýný kaybetmiþtir. Bu sebeple göç olgusu günümüzde artýk sosyal, siyasal, ekonomik vb. açýlardan incelenmekte ve tartýþýlmaktadýr. Göç kavramýnýn sanatýn bir çok alanýnda (edebiyat, sinema, müzik, mimarlýk vb.) her dönem iþlendiði ve iþlenmeye de devam ettiði görülmektedir. Bir yer deðiþtirme olarak tanýmlanabilecek göç kavramý, hem yaþandýðý yeri hem de yapýldýðý yeri etkilemektedir. Göçün yaþandýðý her iki yerde de çeþitli katmanlarda deðiþiklikler yaþanýr. Özellikle göç ile birlikte kentsel mekanýn deðiþtiði ve dönüþtüðü söylenebilir. Bu çalýþmanýn amacý Van kent tarihinde XX. yy. ve XXI. yy.’ýn ilk çeyreðinde yaþanan farklý göç hikayelerine deðinerek, yer deðiþtirme sonucunda fiziksel mekanýn deðiþimini Van kenti üzerinden irdelemektir. Çalýþmanýn yöntemi belirtilen aralýkta ilgili literatürün ve belgelerin incelenmesi ve yapýlan tespitlerin fotoðraflarla görselleþtirilmesine dayanmaktadýr. Bu haliyle çalýþma göç öyküleri üzerinden kentsel mekanýn fiziksel deðiþimini inceleyerek ‘kent tarihi’ literatürüne bir katký olarak deðerlendirilebilir. Çalýþma sonucunda günümüzde de hala önemli bir sorun olan göç kavramýnýn sahip olduðu çok etkenlilik ve bu etkenlerin farklý zaman ve mekanlarda doðurduðu farklý sonuçlarýn anlaþýlmasý beklenmektedir. Van kentinde 1915 yýlýnda baþlayan göç öyküleri, 1923-1938 yýllarýndaki iskan çalýþmalarý, 1965 yýlýnda Uzungöl’den yaþanan göç, 1983 yýlýnda Afganistan’daki göçler, 1990 yýllarýndaki zorunlu göç politikalarý ve köy boþaltmalarý ve doðal afet sonrasý yaþanan göçlerle devam etmiþtir. Böylelikle kent mekanýn bu yer deðiþtirmeler sonucunda sürekli bir deðiþime ve dönüþüme maruz kaldýðý izlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Van Kenti, Göç, Kentsel Mekan, Deðiþim, Dönüþüm
|
