Kent, pek çok deðiþkene baðlý olarak oluþan ve deðiþen, içinde yaþayan toplum tarafýndan anlamlandýrýlan karmaþýk bir oluþumdur. Kentler zamanla deðiþen koþullara uyum saðlamak, dönüþmek ve yenilenmek zorundadýr. Bu dönüþüm süreçleri bazen kendiliðinden, bazen ise bir müdahale sonucu gerçekleþir. Deðiþim ve dönüþüm odaklý müdahalelerin kapsamý kent belleðini ve toplumsal belleði de etkilemektedir. Bu sebeple kente yapýlan her fiziksel müdahalenin toplumsal olarak bir karþýlýðý bulunmaktadýr.
Kentsel dönüþüm uygulamalarý çoðunlukla fiziksel koþullarýn iyileþtirilmesi ve yenilenmesi kapsamýnda ele alýnmaktadýr. Ancak sosyal, kültürel ve toplumsal sürdürülebilirlik gibi konularýn göz ardý edilmesi, yenilenen/dönüþen kent dokusunun yenileme sonrasý kullaným ve tekrar kent hayatýna katýlmasý sürecinde problemler yaþanmasýna sebep olmaktadýr.
Bu çalýþma kapsamýnda; kentsel dönüþüm süreçlerinde fiziksel ve çevresel eylemlerin yaný sýra sosyal ve kültürel sürekliliðin gerekliliði konusunun ele alýnmasý hedeflenmiþtir. Bu baðlamda kentsel dönüþüm projelerinde sosyal ve kültürel süreklilik kavramlarýnýn, Gaziantep örneklem alaný üzerinden deðerlendirilmesi planlanmaktadýr.
Gaziantep geleneksel kent dokusu, kentin 1950’li yýllardan itibaren hýzlý bir yapýlaþma sürecine girmesi ile kaderine terkedilmiþ, aðýrlýklý olarak da konut dokusu önemini yitirmeye baþlamýþtýr. Tarihi kent dokusunu canlandýrmak amacýyla 2000’li yýllarýn baþýnda gerçekleþtirilen projeler ile, geleneksel kent dokusunun fiziksel koþullarýnýn iyileþtirilmesi, yenilenmesi ve kent hayatýna katýlmasý hedeflenmiþtir. Ancak sokak saðlýklaþtýrma kapsamýnda yürütülen projeler ticari bölgelerde olumlu dönüþüm süreçlerinin yaþanmasýna neden olsa da konut alanlarýnýn dönüþümünde gerekli etkiyi yaratmamýþtýr. Özellikle kentin en özgün geleneksel konut yapýlarýný barýndýran Bey Mahallesi bu baðlamda ele alýnmasý gereken konut alanlarýndan biridir.
Çalýþma sonucunda sürdürülebilir bir kentsel geliþim modeli için kentsel dönüþüm projelerinde, toplumun bu sürece dâhil edilmesinin, sosyal sürdürülebilirlik ve kentsel dönüþüm kavramlarýnýn birlikte ele alýnmasýnýn öneminin vurgulanmasý hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kentsel dönüþüm, Sürdürülebilirlik, Gaziantep
|
