Kentsel dönüþüm kentin yýpranan kýsýmlarýnýn yenilenmesi süreci olarak ifade edilebilen bir çatý kavramdýr. Günümüzde kentsel dönüþüm uygulamalarý; yapýlý çevrenin iyileþtirilmesinin ötesinde doðal ve kültürel varlýklarý koruyan, çevreye duyarlý, altyapý sorunlarýna çözüm getiren, sosyal bütünleþmeye katký saðlayan sürdürülebilir kentleþmenin en öneli araçlarýndan bir olarak kabul edilmektedir. Türkiye’de kentsel dönüþüm uygulamalarýnýn 1960’lý yýllarda gecekondu alanlarýnýn iyileþtirilmesi süreci ile baþladýðý ifade edilebilir. Türkiye’nin önemli gündemleri arasýnda yer alan kentsel dönüþüm uygulamalarýnýn sayýsý ve etki alaný her geçen gün hýzla artmaktadýr. Bununla birlikte, dönüþüm uygulamalarýn etkinliði ve verimliliðinin arttýrýlmasýnda, kentsel dönüþüm alanlarýnýn doðru belirlenmesinin ve önceliklendirilmesinin önemi ortaya çýkmýþtýr. Bu kapsamda, ulusal politika belgeleri, Çevre, Þehircilik ve Ýklim Deðiþikliði Bakanlýðý’nýn uygulamalarý ile yasal düzenlemelerde kentsel dönüþüm alanlarýnýn belirlenme koþullarýna iliþkin düzenlemelerin arttýðý görülmektedir. On Birinci Kalkýnma Planý’nda kentsel dönüþüm alanlarýnýn belirlenmesi ve önceliklendirilmesinde bilimsel yöntemlerin geliþtirilmesi hedef olarak belirlenmiþtir. Çevre, Þehircilik ve Ýklim Deðiþikliði Bakanlýðý tarafýndan 2019 yýlýnda yayýnlanan “Kentsel Dönüþüm Strateji Belgesi Hazýrlanmasýna Ýliþkin Ýlke ve Esaslar” uyarýnca kentsel dönüþüm alanlarýnýn þehir çapýnda yapýlan bütüncül ve stratejik bir deðerlendirme neticesinde belirlenmesi gerektiði vurgulanmaktadýr. Bu çerçevede araþtýrmada, kentsel dönüþüm alanlarýnýn belirlenme koþullarýnýn; ulusal politika hedefleri, yasal düzenlemeler ve uygulama örnekleri çerçevesinde bir deðerlendirmesi yapýlmýþtýr. Neticede, kentsel dönüþüm uygulamalarýnýn dayanaðý olarak nitelendirilecek meri yasal düzenlemelerden ilki olan 1966 tarihli 775 sayýlý Gecekondu Kanunu’ndan; 2012 tarihli 6306 sayýlý Afet Riski Altýndaki Alanlarýn Dönüþtürülmesi Hakkýnda Kanun’a deðin kentsel dönüþüm alanlarýnýn belirlenmesine iliþkin bilimsel analiz koþullarýnýn yasal zemininin geliþtirildiði, ancak eksikliklerin giderilmesi için merkezi yönetimin çalýþmalarýnýn hala devam ettiði görülmektedir. (Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Þehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalýnda, Doç. Dr Demet EROL ve Prof. Dr Bilge ARMATLI KÖROÐLU danýþmanlýðýnda sürdürülen “Stratejik Planlama Yaklaþýmýyla Kentsel Dönüþüm Alanlarýnýn Belirlenmesi ve Önceliklendirilmesi: Tekirdað Ýli, Süleymanpaþa Ýlçesi Örneði” baþlýklý yüksek lisans tez çalýþmasýndan üretilmiþtir.)
Anahtar Kelimeler: Kentsel Dönüþüm, Alan Belirleme Koþullarý
|