Favelalar 19. yy’daki konut krizi sonucunda “Cariocalar” olarak bilinen yerli halk tarafýndan oluþturulan, Rio de Janeiro’nun zengin mahallelerine tepelerden bakan gecekondu mahalleleridir. Ýlk baþlarda bölgelerin yasadýþý iþgal altýnda olduðunu düþünen hükümetler tarafýndan göz zevkini bozan ve ortadan kaldýrýlmasý gereken bölgeler olarak kabul edildi ve hükümetler tarafýndan uygulanan yanlýþ politikalar nedeniyle yaygýnlaþmasý daha da arttý. Bu bölgeler yasaklý madde satýcýlarý ve silahlý çetelerin hâkimiyetinde olduðundan oldukça tehlikeli bölgelerdi ve gerek yerel halk gerek turistler için birçok sorun yaratmaktaydý. 90’lý yýllara gelindiðinde; yavaþ ancak olumlu giden bazý stratejiler ile favelalarýn düzeltilme ve þehre yeniden kazandýrma çabalarý sonuç vermeye baþladý. Bu bölgelerde sýklýkla görülen suç ve þiddet nedeniyle yavaþ ilerleyen bu düzeltme süreci Brezilya’da gerçekleþecek olan 2014 FIFA Dünya Kupasý ve 2016 Olimpiyat Oyunlarý nedeniyle ivme kazandý ve hükümet favelalardaki en önemli sorunlarla ilgilenmek için gerekli motivasyona sahip oldu. Sorunlarýn çözümündeki en etkili sonuç UPP (Unidades de Policia Pacificadora) tarafýndan alýndý. Bölgelerin hâkimiyetini ele geçiren UPP tarafýndan bu bölgeler daha güvenli hale getirildi. Ancak günümüzde dahi güvenlik açýsýndan birçok sorun barýndýran favelalarýn tamamen pasifize edilmesi ve þehre katýlmasý mümkün olmamýþtýr. Tüm stratejilere ve uygulamalara raðmen favelalar günümüzde suç ve þiddetin yoðun olduðu bölgelerdir. Favelalarda yaþayan halk ötekileþtirilmenin, görmezden gelinmenin etkilerini hissetmektedir. Merkezi otorite ve silahlý çeteler arasýndaki çatýþmalarýn ortasýnda kalan halk bu durumu kabullenmiþ, yoksulluk ve çaresizliðin etkisi altýnda yaþamlarýna devam etmektedirler. Bu çalýþmada kentsel mekânlarda “ötekileþtirilenlerin” yani favela sakinlerinin yaþantýsý incelenmekte ve kentsel mekanlarda baþarýlý bir sosyal yapý kurulmasý ve suç unsurlarýnýn azaltýlmasý için deðerlendirmeler yapýlmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Kentsel Mekân, Rio de Janeiro, Favela, Sosyal Yapý, Güvenlik
|
