Neolitik Dönemden itibaren Babil, Hitit, Asur, Roma, Selçuklu olmak üzere pek çok uygarlýða yerleþim alaný olan Kilis, Memluk Döneminde büyük ölçüde þekillenmiþ olup, Osmanlý Döneminde kentsel geliþimini hýzlandýrmýþtýr. Ýslam kenti özelliklerini içeren kent, uzun yýllar içerisinde þekillenmiþ ve mevcut halini almýþtýr. Bu kent dokusunun en önemli öðelerinden olan sokaklar, insanlarýn bir araya gelmesine, sosyalleþmesine katký saðlarken, toplum üzerinde de oldukça büyük bir etkiye sahiptir. Bu açýdan sokaklar bazen bir çýkmaza dönüþerek özel bir alan oluþtururken, bazen de çeþme veya tandýr bulunduran küçük açýklýklar ile toplanma mekanýna dönüþmektedir. Çalýþma kent dokusunun tanýmlanmasýnda sokaklarýn rolünü ve mevcut durumlarýný irdelemektedir. Bu amaçla belirlenen 5 sokak ve baðlantýlý çýkmaz sokak üzerinden belirlemeler yapýlmýþtýr. Bulgular yerleþimcilerin büyük oranda Suriyeli sýðýnmacýlardan oluþtuðunu göstermektedir. Özellikle son 10 yýllýk dönemde düþük kira bedeli, merkezi konum gibi farklý sebeplerle, Kilis Kentsel Sit alanýndaki yerleþimci profili deðiþmektedir. Bu durum alanýn sosyokültürel özelliklerinde olduðu gibi fiziksel ve yapýsal özelliklerini de etkilemektedir. Kent içerisinde yürütülen sokak saðlýklaþtýrma çalýþmalarýnýn etkilerinin olumlu, ancak sýnýrlý sayýda olduðu görülmektedir. Bu nedenle sokak manzaralarý ve biçimlerinin net bir þekilde tanýmlanmasý, geleneksel özelliklerinin belirlenmesi ve gelecek nesillere aktarýmý oldukça önemlidir. Bu nedenle Kent kimlik öðelerinden biri olan sokaklarda oluþabilecek büyük kayýplarýn önüne geçecek tedbirlerin yanýsýra, bütüncül planlama, tasarým ve uygulamalarýn yapýlmasý gereklidir.
Anahtar Kelimeler: Kilis, sokak, kentsel doku, koruma
|
