Köy odalarý, köy halkýnýn cenaze ve düðün gibi etkinlikler yaný sýra genellikle akþam vakitlerinde sohbet etmek ve oyun oynamak için bir araya geldikleri; köye uðrayan, yolu düþen yolcularýn köyden ayrýlana kadar konaklayarak ihtiyaçlarýný giderdikleri, köylere has kamusal mekanlardýr. Bu mekanlar, köyde yaþamýn vazgeçilmez kurallarýndan biri olan yardýmlaþma ve dayanýþma amacý yaný sýra, kültürel ve sosyal iletiþim baðlamýnda da sýklýkla kullanýlmýþtýr. Genellikle köyün ileri gelenleri tarafýndan yaptýrýlmasýna raðmen, köyün ortak malý olan bu odalar; özenli ve nitelikli iþçilik ve malzemeleri ile de konutlardan ayrýlmaktadýr. Misafirlerin aðýrlanmasýna yönelik ihtiyaçlarý içerecek þekilde dolap, yüklük, gusülhane ve sedirlerin yaný sýra ýsýnma amaçlý ocak ta içeren bu mekanlarýn; zaman içinde geliþen göç ve bireyselleþme sebebi ile kullanýmlarý azalmýþtýr. Pek çoðu terk sebepli köhneme sürecine girmiþ bulunan bu mekanlarýn bir kýsmý ise belgelenmelerinden önce yýkýlmýþ durumdadýr.
Bu bildiri kapsamýnda, geçmiþ dönemlerin malzeme ve ustalýk bilgisinin; estetik ve yapýsal çözümler baðlamýnda pek çok bilgiyi içerecek þekilde bir araya getirildiði bu mekanlarýn Sivas ili merkez ilçe özelinde araþtýrmasý yapýlmýþtýr. Köy odalarý ile ilgili literatür araþtýrmasý akabinde merkez ilçeye baðlý olan 104 yapý ve yakýn çevresi baðlamýnda tespit ve belgeleme çalýþmalarý yürütülmüþ; görsel ve vektörel belgelemeler yapýlmýþtýr. Elde edilen veriler yok olma sürecindeki bu yapýlarýn çeþitli açýlardan tipolojilerinin yapýlarak korunmalarýna yönelik öneriler sunulmasý baðlamýnda deðerlendirilerek sunulmuþtur.
Anahtar Kelimeler: Kýrsal Mimari, Köy Odasý, Kamusal Kýrsal Mekan, Koruma, Belgeleme
|
