Kültür varlýklarýnýn korunmasýna olan ilginin bilimsel koruma kuramýna evrilmesi ancak kýsa süre önce yakýn geçmiþte gerçekleþebilmiþtir. Korumanýn yapýyý tamir / restore edip býrakarak gerçekleþmediði, yapýnýn kullanýlmadýðý sürece köhneme sürecine geri dönerek bozulmaya devam ettiðinin tespiti ise çok daha yakýn geçmiþte fark edilmiþtir. Yapýlarýn bilinçli kiþi ve toplumlar tarafýndan kullanýlýrken korunmasýnýn hem yapýyý çaðdaþ yaþama kazandýrmasý hem de ortaya çýkan yapýsal problemlerin en kýsa sürede henüz küçükken çözümünü saðlamak gibi faydalarý olduðu fark edilince; yeniden iþlevlendirme kavramý ortaya çýkmýþtýr. Kültür varlýklarýnýn özgün iþlevlerinin çaðdaþ toplumda yeri olmadýðý veya o iþlev ile kullanýmýnýn plan organizasyonu, konfor koþullarýnýn saðlanamamasý veya ulaþým gibi sebeplerle mümkün olmadýðý durumlarda, yapýya zarar vermeyecek ve istenen zamanda yapýnýn özgün haline dönmesine engel olmayacak iþlevlerle yapýyý kullanýma kazandýrma yolu ile koruma ön plana çýkmýþtýr. Bu baðlamda kullaným olanaðý azalan veya kalmayan han, kervansaray, hamam ve medrese gibi yapýlar yeniden iþlevlendirilerek sanat merkezi, galeri, çok amaçlý salon ve benzeri þekillerde kullanýma kazandýrýlmýþtýr.
Bu bildiri kapsamýnda, yeniden iþlevlendirmenin mevcut mekân organizasyonu ve toplumsal deðerler baðlamýnda oldukça sýnýrlý gerçekleþebildiði dini yapýlar olan kilise ve camilerin, koruma kapsamýnda yeniden iþlevlendirilen örnekleri araþtýrýlmýþtýr. Avrupa ve Türkiye kapsamýnda yapýlan araþtýrma ile elde edilen bulgular karþýlaþtýrýlmýþ, özgün ve günümüzdeki iþlevleri, iþlevsel dönüþüm ile meydana gelen olumlu ve olumsuz durumlarýn tespiti yapýlarak dönüþümün sonuçlarý koruma kuramý baðlamýnda tartýþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: kilise, cami, koruma, yeniden iþlevlendirme, restorasyon
|
