Ýskenderun’un bir kýyý ve liman kenti olmasýnýn getirdiði yoðun ticari faaliyetler, tarihsel süreçte kenti bir çekim merkezi haline getirmiþtir. 19. yüzyýlýn ikinci yarýsýnda Osmanlý Devleti’nde ilk modern bankacýlýk kurumlarý ortaya çýkmaya baþlamýþ ve 1914 yýlýna gelindiðinde Ýskenderun’da da Osmanlý Bankasý’nýn bir þubesi açýlmýþtýr. 1920-38 yýllarý arasýndaki Fransýz Mandasý dönemi imar faaliyetleri dâhilinde kent merkezinde odak noktasý olan ve ticari iþlevlerle iliþkili yeni yapýlarýn inþasýna devam edilmiþtir. Bu çalýþmada incelenen Merkez Bankasý Ýskenderun Þubesi Binasý da Fransýz Mandasý Dönemi’nde Suriye-Büyük Lübnan Bankasý (Bank de Syrie e du Grand Liban) olarak 1930 yýlýnda inþa edilmiþtir. Fransýz mimar E. Chenille tarafýndan tasarlanan yapý kent merkezinde önemli kamusal yapýlarýn yoðunlaþtýðý bir alanda konumlanmaktadýr. Banka binasý kentin en önemli akslarýndan olan Atatürk Bulvarý (Boulevard Cayla) üzerinde bulunmakta olup giriþ cephesi dönemin Millet Bahçesi’ne (Jardin Public) bakmaktadýr. Bu çalýþmanýn amacý, Ýskenderun toplumsal belleðinde önemli bir yeri olan Merkez Bankasý Ýskenderun Þubesi Binasý’nýn yapýldýðý dönemden günümüze geçirdiði dönüþümleri mimari açýdan analiz etmektir. Bu amaç doðrultusunda, tarihi bilgi ve belgelerden, eski tarihli fotoðraflar ve mimari çizimlerden, kartografik dokümanlardan ve yerinde yapýlan gözlem/tespit çalýþmalarýndan yararlanýlmýþtýr. Çalýþmadan elde edilen bulgular, yapýnýn dönüþüm sürecine iliþkin müdahalelerin yoðunlaþtýðý üç dönem aralýðýna iþaret etmektedir. Sonuçta, tarihsel süreçte ilk dönem yapýsýna iþlev gereksinimleri doðrultusunda ilave edilen yeni mekânlarýn ve yapýlarýn mimari etkisi koruma baðlamýnda deðerlendirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Banka yapýlarý, Merkez Bankasý Ýskenderun Þubesi Binasý, mimari analiz, koruma, Ýskenderun.
|
