Günümüzde dünya nüfusunun hýzlý bir þekilde artmasý ve yoðun kentleþmenin neden olduðu çevre kirliliði, kaynaklarýn tükenmesi ve þehir içi araç trafiði gibi sorunlar sebebiyle raylý sistemler kent içi ulaþýmda öncül olmaktadýr. Metro istasyonlarý genellikle ulaþým amaçlý kullanýlan fonksiyonel mekânlar olarak deðerlendirilse de ayný zamanda gün içinde aktif olarak kullanýlan birer kamusal mekân olma özelliðine sahiptir. Ýstasyonlar, kamusal alana ait farklý kullanýcý kitlelerini farklý amaçlarla bir araya getirmektedirler. Bu sebeple, metro istasyonlarý ulaþým fonksiyonuna ek olarak çevresiyle kurduðu iliþki yardýmýyla sosyokültürel etkileþimlere olanak saðlama potansiyelini taþýr. Ancak, raylý sistem yapýlarý genellikle yeraltýnda tasarlanmakta ve mekânsal hacimlerinin büyük bir kýsmý kentin yüzeydeki iþleyiþinden uzak olarak yeraltýnda bulunmaktadýr. Bu durum ise, yüzeyden alt kotlara geçilirken kullanýcýlar açýsýndan mekânsal bir kopukluða yol açmaktadýr. Yeryüzü ve yeraltý arasýnda eþik niteliði taþýyan metro giriþ yapýlarý kentsel mekânla nitelikli iliþkiler kurmalýdýr. Fakat geliþmekte olan çoðu kent için günlük rutinde sýklýkla kullanýlan bu mekânlar genel olarak kullanýcýlarýn beklentilerine cevap vermeyen, kentli yaþantýsýna olumlu bir katkýda bulunmayan boþluklar olarak kalmaktadýr. Oysaki yüzeyden yeraltýna geçiþ esnasýnda insanlara aracý olan metro istasyon giriþleri, mekânsal kalite bakýmýndan insanlar için ne kadar konforlu, iþlevsel ve cezbedici olursa kent ve kent kimliðinde o kadar önemli bir pozisyona eriþir. Metro giriþ yapýlarý ve kent iliþkisi baðlamýnda ele alýnan çalýþmada, mekânsal kalite kavramý irdelenmiþ olup dünya üzerindeki metro giriþ örnekleri kamusal mekânsal kalitesi sorgulanarak analiz edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Metro giriþleri, Eþik mekân, Mekânsal kalite, Ulaþým mekânlarý, Kamusal mekân kalitesi
|
