Günümüzde enerji krizi dünyanýn en büyük sorunlarýndan biri haline gelmiþtir. Bu nedenle, baþka bilim dallarýnda olduðu gibi, mimarlýk bilim dalý ’da enerji bakýmýndan daha etkin yapýlar tasarlamak üzerine çalýþmalar yaparak bu sorunun azaltýlmasýna katkýda bulunmaktadýr. Ýklimsel mimari, yerel iklim ve coðrafya özelliklere uyumlu olarak tasarlanan yapýlarýn enerji bakýmýndan daha etkin olmalarý nedeniyle kritik bir öneme sahiptir. Bu kavram kent ölçeðinde kentin topografya biçimine uyumu ve yer seçimi, bina aralýklarý, yönlendirme, kütlelerin organizasyonu gibi konularý kapsar iken yapý bazýnda, bir binanýn doðal ýsýnmasý ve havalanmasýný destekleyen tasarýmlar, binanýn formu, binanýn iç mekân organizasyonu ve elemanlarý, binanýn plan biçimi ve yönü, kapý ve pencere gibi cephe boþluklarý, binanýn duvarlarý, çatýsý ve yapý malzemeleri gibi konularý kapsamaktadýr.
Tüm bu kriterler göz önünde bulundurulduðunda iklimsel mimari stratejilerinin Ýran’ýn geleneksel yapýlarýnda uygulanmýþ olduðu görünmektedir. Iran bulunduðu coðrafya konumu nedeniyle farklý iklimlere sahip olan bir ülkedir. Her bölgenin yerel iklimsel özelliklerine uygun geleneksel mimari geliþtirilmiþtir. Bu çalýþmada, Ýran’ýn soðuk iklime sahip olan bölgelerindeki geleneksel mimari özelliklerinin incelenmesi hedeflenmektedir. Bu doðrultuda, soðuk iklim ile ilgili olan mimari çözümler ve iklimsel þartlarýn yarattýðý sorunlarý çözmek için kullanýlan yöntemler çeþitli önemli tarihi yapý örnekleri üzerinden analiz edilmiþtir. Araþtýrmanýn sonucu ortaya çýkarýlan geleneksel mimari yöntemleri ve kullanýlmýþ olan mimari ögelerinden çýkarýlan tasarým çýktýlarý günümüz soðuk iklimli kentlerdeki mimarlýða katký saðlayabilecek niteliktedir.
Anahtar Kelimeler: Geleneksel Mimari, Ýklimsel, Soðuk iklim, Sürdürebilir mimarlýk
|
