Ýnsanýn varoluþundan itibaren fiziksel bir ihtiyacý olan her türlü etkenden korunma ihtiyacý, ayakkabýnýn da ortaya çýkmasýnda temel sebep olmuþtur. Zaman içerisinde toplumlarýn geliþmesi ve teknolojinin ilerlemesi ile insan ihtiyaçlarý da korunmanýn ötesine geçmiþtir. Sanayileþmenin baþlamasýyla birlikte seri üretim saðlanmýþ, ayakkabý pazarýnýn büyümesiyle de ulusal ve uluslararasý rekabette üstünlük saðlamak için tasarým, üretim sürecinin olmazsa olmaz bir parçasý haline gelmiþtir. Günümüz koþullarýnda ayakkabý tasarým ve üretimi estetik kaygýlarýn yaný sýra ergonomik özellikler taþýyan ve sürdürülebilirliðe katký saðlayan bir süreçten geçmeye baþlamýþtýr. Özellikle XX. yüzyýl sonrasýndaki sanat akýmlarýnýn etkisiyle moda alanýnda olduðu gibi ayakkabý tasarýmlarýnda da estetik duygulara hitap edebilen mimari yapýlar ve yapýlardaki süsleme detaylarý esinlenmede kaynak olmuþtur. Bu tasarýmlarda fütüristik sanatýn etkisiyle çoðunlukla bina ve köprülerin fiziksel özelliklerinden kurgulanan ayak giysileri üretilmiþtir. Ancak Türkiye’de ayakkabý sektörünün tasarým aþamasýnda yaþanan eksiklikler, Türk mimarisi ve süslemeleriyle ayakkabýnýn ayný potada buluþmasýnýn önüne geçmiþtir. Bu nedenle özellikle Anadolu’ya özgü mimari öge ve özelliklerin ayakkabý tasarýmlarýnda yer almasý önem arz etmektedir. Bu doðrultuda çalýþmada mimari ile ayakkabý disiplinlerini bir araya getirerek günümüz trendlerine uygun tasarýmlar yapmak ve sektöre de örnek olmak amaçlanmýþtýr. Bu kapsamda Safranbolu’da bulunan ve XVI. yüzyýl sonrasýnda yapýlan çeþmelerde bulunan lotus motifi tasarýmý yapýlan kadýn botlarýnda tasarým kaynaðýný oluþturmuþtur. Araþtýrmanýn evrenini Safranbolu’da bulunan çeþmeler, örneklemini ise XVI. yüzyýl sonrasý ile tarihlendirilen altý adet çeþme ve 10 adet lotus motifi oluþturmaktadýr. Belirlenen lotus motifleri tasarým ilkeleri açýsýndan ele alýnarak kadýn bot tasarýmlarý yapýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Ayakkabý, Ayakkabý Tasarýmý, Tasarým, Mimari Süsleme
|
