Konut içinde bulunduðu topluluklarýn kültürel ve sosyal yapýsý arasýndaki baðlarý yansýtan, toplumsal davranýþ biçimlerinin mekana dönüþtüðü bir kavramdýr. Bir bölgeye ait sosyo-kültürel deðerlerin mekânsal organizasyonun oluþumunu nasýl etkilediðini anlamak ise yapýnýn mekânsal düzenlemesine dair somut veriler sunarak, analitik deðerlendirmeler yapma olanaðý saðlayan Mekan Dizim yöntemi ile mümkün olmaktadýr. Bu kapsamda çalýþma alaný olarak geçmiþi yüzyýllar öncesine dayanan pek çok farklý medeniyete ev sahipliði yapmýþ Konya’nýn Sille Mahallesi seçilmiþtir. Çalýþmada önemli bir kültür taþýyýcýsý olan Geleneksel Sille Konutlarý Mekân Dizim yöntemi ile incelenerek görünürlük analizleri yapýlmýþtýr. Agraph programý ile mekanlarýn derinliklerinin nicel sonuçlarýna ulaþmak için seçilen konutlarýn doðrulanmýþ plan grafikleri (justified graph) çizilmiþtir. Depthmap programý aracýlýðýyla sistemin bütünleþme, baðlanma, kontrol edilebilirlik, ortalama derinlik ve görünürlük ölçümleri yapýlmýþtýr. Bu analizler ile kültürün konutlardaki mekan içi organizasyonunu nasýl etkilediði tartýþýlarak, görünür alanlarýnýn ortak ve farklý yönleri yorumlanmýþtýr.
Araþtýrmanýn ilk bölümünde mekan dizim yönteminin ne olduðuna, kavramlarýna ve analizlerine dair literatüre deðinilmiþtir. Ýkinci bölümünde, Geleneksel Sille Evleri tanýtýlarak alan çalýþmasýnda seçilen konutlarýn plan incelemeleri yapýlmýþtýr. Üçüncü bölümde ise Agraph ve Depthmap programlarýndan elde edilen analizler önce her bir konut için tek tek, sonrasýnda diðer yapýlar ile karþýlaþtýrýlarak deðerlendirilmiþtir. Araþtýrma sonucunda, yapýlan analizlerden elde edilen nicel veriler doðrultusunda konutun mekansal organizasyonun þekillenmesinde toplumun sosyal ve kültürel yapýsýnýn ciddi bir rol oynadýðý yargýsýna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Mekan Dizim, Görünür Alan, Geleneksel Sille Evleri, Hükümet Caddesi
|