Osmanlý’da sosyal hayatýn vazgeçilmez unsurlarýndan olan hamamlar Osmanlý’nýn kurduðu yeni yerleþim yerlerine ilk yapýlan yapýlardandýr. Osmanlý’nýn hüküm sürdüðü birçok bölgede olduðu gibi Gaziantep þehrinde de hamamlar yaþam kültürü içerisinde önemli bir yer tutmaktadýr. Osmanlý hamam mimarisi ve kültürünün en güzel örneklerinden biri olan Paþa Hamamý, Lala Mustafa Paþa tarafýndan yaptýrýlan külliyenin hamam bölümü olarak hizmet vermiþtir. Külliyeyi oluþturan yapýlardan hamam ve susamhane hanýn batý duvarýna bitiþik olarak yapýlmýþtýr. Hemen her Antep hamamýnda olduðu gibi zemin kotunun altýnda yere gömülmüþ olarak inþa edilmiþtir. Vakfiyesine göre 1577 tarihinde yapýldýðý anlaþýlmaktadýr. Hamam müze olarak kullanýlmadan ve restorasyonu yapýlmadan önce en son 1985 ve 1992’de onarým görmüþtür. Bu onarýmlarda cephe duvarlarýndaki bazý taþlar yenilenmiþ örtü sistemi dýþtan betonla kaplanmýþ, iç mekânda bazý duvarlar fayansla dekore edilmiþ ve bazý bölümlerin zemini beton, beton mozaik ve karo ile kaplanmýþtýr. Uzun yýllar Paþa Hamamý olarak hizmet veren yapý Gaziantep Büyükþehir Belediyesi tarafýndan 2015 yýlýnda restorasyonu tamamlanarak Gaziantep hamam kültürünün yaþatýldýðý bir müze haline dönüþtürülmüþtür. Günümüzde yerli yabancý binlerce turist tarafýndan ziyaret edilmektedir. Aslýna sadýk kalýnarak teþhir edilen Hamam Müzesi’nde; soðukluk, ýlýklýk, sýcaklýk bölümlerinde Haluk Perk koleksiyonundan hamam araç ve gereçleri ile hamam adetlerini canlandýran balmumu heykeller bulunmaktadýr. Ayrýca Sesli Tarih bölümünde Gaziantep’in ileri gelenlerinin anlatýmlarýyla hamam geleneklerinin öðretildiði bir video gösterim alaný bulunmaktadýr. Bu çalýþmada unutulmaya yüz tutmuþ ve tarihi kimliði betonla kaplanmýþ bir Osmanlý hamamýnýn restore edilerek iþlev deðiþtirmesiyle tarihe yeniden kazandýrýlmasý süreci anlatýlmakta, tarihi deðerlerimizin kaybolmamasý için gerekli deðerlendirmeler yapýlmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Tarihi Yapýlar, Hamam, Restorasyon, Ýþlev Deðiþikliði, Müze
|
