1950 ve 1970’li yýllarda Amerika’da ve birçok Batý Avrupa ülkelerinde büyük maðazacýlýk anlayýþlarýnýn gündeme gelmesi ile maðazalar arasýnda rekabet ortamý oluþmuþ, bunun sonucunda günümüzde, özellikle Avrupa’da bulunan birçok perakende maðazasý satýþ oranlarýný artýrmak için çeþitli stratejilerle birlikte vitrin tasarýmlarýna ayrýca önem vermiþtir.
Vitrinler, maðazanýn kurumsal kimliðinin, konsepti iþaret eden kurgusunun ve mekân atmosferinin algýlanmasýna iliþkin ilk izlenimin edinilmesini saðlayan mekân düzenleridir. Bu düzen içinde tasarýmýn temel enstrümanlarý olan tasarým ögelerinin ve ilkelerinin de kullanýlmasý sonucu bilinçaltýna gönderilen mesajlarla satýþýn o anda veya zaman içinde gerçekleþtirilmesine zemin hazýrlanmaktadýr. Tasarým ögelerden biri olan ýþýk; aydýnlatma tasarýmý çerçevesinde vitrinin genel kurgusunu, maðaza imajýný, ürünlerinin tanýtýmýný ve tasarýmýn mesajýný görünür kýlan en temel etkenlerden biri olarak öne çýkmaktadýr.
Çalýþmada belirli vitrin kurgularýnda vitrin aydýnlatma tasarýmý ile yaratýlan bazý temel tasarým elemanlarý ve ilkelerinin, diðerlerine oranla daha sýk tercih edildiði varsayýmý öne sürülmüþtür. Aydýnlatma tasarýmý baðlamýnda vitrin kurgusunun tasarým enstrümanlarý ile iliþkisini bu varsayým üzerinden inceleyerek böyle bir eðilimin varlýðýný sorgulamak ve vitrin tasarýmý alanýnda yeni bir veri kümesi elde etmek hedeflenmiþtir. Böylece vitrin kurgularý özelinde tasarýmcýlar için tecrübeye dayalý bir öngörü saðlana bileceði düþünülmüþtür.
Bu çerçevede öncelikle vitrin kavramý ve aydýnlatma tasarýmý ile iliþkisi irdelenerek kuramsal çerçeve oluþturulmuþtur. Daha sonra, çeþitli kriterler doðrultusunda belirlenen vitrin tasarýmlarýnýn oluþturduðu örneklem gurubu üzerinden görsel bir analiz gerçekleþtirilmiþ ve öne sürülen varsayýmýn desteklendiði görülmüþtür.
Anahtar Kelimeler: Vitrin, Vitrin Kurgusu, Aydýnlatma, Tasarým Ýlkeleri, Tasarým Ögeleri.
|
