Her geçen gün artan yaþlý nüfus oranlarý paralelinde ileri yaþtaki bireyler için barýnma gereksinimi de artmaktadýr. Yaþlý bireyin barýnmasý için farklý biçimlerde alternatifler bulunmaktadýr. Ayrýca yaþlanmanýn ilerlemesi ile fiziksel ve sosyal gereksinimler de deðiþmektedir. Yaþlanan bireyin psikolojik ve fiziksel yapýsýnda deðiþiklikler olduðundan, mekansal gereksinimleri de deðiþim göstermektedir. Her birey birbirinden farklýdýr. Dolayýsýyla yaþamsal çevreyi oluþturan mimari çevrede de farklý gereksinimler ortaya çýkmaktadýr. Çalýþmada bu kapsamda ileri yaþtaki bireylerin kullandýðý mekanlardan biri olan yaþlý bakým evleri ile ilgili inceleme yapýlmýþtýr. Yaþlý bakým evleri sosyal ve kamusal barýnma biçimlerinden biridir. Yaþlý bakým evleri toplumsal ve demografik yapýnýn deðiþmesi ile zaman içinde dönüþüme uðramýþtýr.
Çalýþma kapsamýnda öncelikle yaþlýlarýn barýnma tipolojileri incelenmiþ ve yaþlý bakým evinin buradaki yeri tespit edilmiþtir. Ardýndan yaþlý bakým evleri deðiþim ve dönüþümlerin etkileri kapsamýnda mimarlýk çerçevesinde ele alýnmýþtýr. Konu ile ilgili örnekler incelenerek karþýlaþtýrma yapýlmýþtýr. Geçmiþ dönemlerde sýklýkla huzurevi olarak tanýmlanan yaþlý bakým ve sosyal hizmet kuruluþlarý hem kavramsal hem de mimari olarak getirdiði etkiler ile incelenmiþtir. Çalýþmada günümüzdeki yaþlý bakým merkezlerinin mekansal karþýlýðýnýn geçmiþe göre deðiþimlerinin bireyselleþme, sosyalleþme yönünde olduðu tespit edilmiþtir. Bununla birlikte kültürel deðerlerin yaþlýyý kýymetli kýlmasýnýn bu yapýlarýn deðiþimindeki etkileri incelenmiþtir. Özellikle son yýllarda mimari ve mekânsal oluþumlarýn sosyal ve iyileþtirici kavramlar çevresinde oluþturulmaya çalýþýldýðýný ifade etmek mümkündür.
Anahtar Kelimeler: Yaþlý bakým evi, yaþlý mekanlarý, huzurevi, mimarlýk.
|
