Baþlangýçta sadece görsel iletiþim kurmak için kullanýlan tipografi hem modernist düþünce biçimlerinin yaygýnlaþmasý hem de teknolojinin hýzlý geliþimi ile yeni ifade biçimleri ve iþlevler kazanmýþtýr. Harfler artýk yalnýzca sesleri temsil eden semboller deðil, biçimleri ve görünümleri izleyicide belirli ruh hali veya duygu yaratmak için manipüle edilebilecek güçlü iletiþim araçlarýdýr. Fütürizm akýmý ile uzun bir süredir süregelen klasik tipografik anlayýþ, tasarýmcýlarýn deneysel çabalarý ile yerini yeni açýlýmlara býrakmaya baþlamýþtýr. Deneysel tipografi, temel tipografi kurallarýna dayandýrýlmayan, harf biçimlerini plastik bir unsur olarak ele alan, malzeme ve ortam sýnýrý bulunmadan üretim yapýlabilen bir alan olmasý nedeniyle geleneksel tipografi uygulamalarýndan farklýlaþmaktadýr. Deneysel tipografide okunabilirlik kaygýsýndan ziyade belirli bir duygu ya da kavramý aktarmak için iletiþim kurmak amaçlanýr. Deneysel tipografi uygulamalarý sayýsal ortamda ya da elde geleneksel malzeme ve tekniklerin yenilikçi yorumlarý ile oluþturulabilir. Bu araþtýrmada esasen bir bulmaca oyunu olan tangramýn deneysel tipografide bir araç olarak kullanýmý incelenmiþtir. Genellikle tahtadan ya da kalýn kartondan yapýlan ve yedi parçaya bölünmüþ bir kareden oluþan tangram oyunun amacý, belirli bir þekil ya da deseni oluþturmak için parçalarý üst üste gelmeyecek þekilde düzenlemektir. Tangram karesinin tasarým eðitiminde kullanýmý ile parça ile bütün arasýndaki iliþkinin varlýðý, gündelik hayatta görülen tüm formlarýn geometrik formlar ile iliþkili olduðunun kavranmasý, çok boyutlu düþünme ve özgün çözümler üretme becerisinin geliþtirilmesi amaçlanmaktadýr. Grafik tasarýmý lisans eðitimi kapsamýnda Tipografi dersinde tangram kullanýlarak deneysel bir tipografi projesi gerçekleþtirilmiþ; öðrencilerden kendi oluþturduklarý tangramlar ile deneysel bir font üretmeleri istenmiþtir. Projede öðrenciler harfleri oluþturan geometrik formlara odaklanarak harf biçimlerini tanýma ve bunlar üzerine düþünme fýrsatý bulmuþlardýr. Önemli bir zihinsel egzersiz olan tangram ile yapýlan deneysel tipografi sürecinde oldukça karakteristik ve sýra dýþý harf biçimleri elde edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Grafik tasarým, tangram, tipografi, deneysel tipografi
|
