Günümüz dünyasýnda ‘bilgi’ üretimi ve bilgi eriþimi konularý hýz kesmeden geliþim göstermekte alanýnda pek çok yeni kavramý kullanýma açmakta ve her gün bilgiye ulaþým olanaklarý artmaktadýr. ‘Nitelikli’ bilgiye kolay eriþim açýsýndan ise durum tartýþmaya açýk hale gelmektedir. Gelenekten günümüze nitelikli ve doðru bilgiye ulaþmak, her zaman bilginin nerede arandýðý ile iliþkili olmuþtur. Özünde, bilgiye ulaþmanýn öncülü ‘kütüphane’ mekanlarý ile karþýlaþýlmaktadýr. Günümüzde çevrimiçi ortamlardan ulaþýlabilecek her türlü veri tabanýna raðmen gerek halk kütüphaneleri gerek özel kütüphaneler halen fiziksel varlýklarýný sürdürmekte, pek çok araþtýrmacý ve akademisyen için deðerini korumaktadýr. Çaða uygun kullanýcý etkileþimlerine olanak verecek programlarla kendini güncelleyen mekânlara dönüþen bu kütüphane yapýlarý sosyo-kültürel açýdan yeni sorumluluklarý kucaklamaktadýr. Salt bir kütüphane olma durumu, sosyal etkileþimleri destekleyecek ve kiþiye kendini geliþtirme ve/veya gerçekleþtirme noktasýnda destek verecek güncel mekân programlarýyla var olma durumuna evrilmiþtir. Öyle ki, bu mekânsal programlarýn hibrit birlikteliði mekanlarý da dönüþtürmekte ve kullanýcýya ayný anda pek çok olanaðý sunmaya odaklanmaktadýr.
Mekân tasarým alanýnda kütüphanelere iliþkin çaðcýl yaklaþýmlarýn ‘kullanýcý’ baðlamýnda araþtýrýldýðý bu çalýþma nitel araþtýrma yöntemlerinden betimsel analiz ile gerçekleþtirilmiþtir. Amaçlý örneklem olarak Ýskandinavya’nýn en büyük kütüphanesi olarak anýlan Danimarka’nýn Kopenhag þehrindeki Black Diamond Kraliyet Kütüphanesi seçilmiþtir. Günümüz kütüphane kullanýcýsýnýn beklentileri ve bunlarýn mekânsal olarak karþýlýklarýna iliþkin sorgulamalar örnek üzerinden detaylýca irdelenmiþtir. Geçmiþ ve geleceði fiziksel olarak bir arada yaþatmayý önemseyen bu örnek üzerinden kullanýcý-mekân iliþkisi çaðcýl tasarým yaklaþýmlarýyla tartýþýlýrken; içmimarlýk alaný perspektifiyle mekân iþlevlerine (pratik iþlev, estetik iþlev ve sembolik iþlev) iliþkin detaylý bir analize yer verilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Mekân ve iþlev, Kullanýcý ve mekân, Kütüphane tasarýmý, Mekân tasarýmý
|
