Tarihi binalarýn yeniden iþlevlendirilmesine yönelik gerçekleþtirilen uygulama ve müdahale süreçleri, uluslararasý mimari koruma arenasýnda devam eden tartýþmalar arasýndadýr. Yýllar içerisinde çýkarýlan koruma tüzük ve bildirgeler ile bu süreçlere yol gösterilmiþ ve belirli sýnýrlar çizilmiþtir. Bu çalýþma, konumlandýðý çevrenin tarihi ve kültürel deðerlerini yansýtan Trabzon’un Akçabaat ilçesi Ortamahalle’de bulunan Baþmelek Mikhail Kilisesi’nin (Aya Taksiyarhi, St. Micheal) uzun süre bakýmsýz kalmasýnýn ardýndan müze olarak yeniden iþlevlendirilmesini ve bu süreçte uðradýðý müdahaleleri deðerlendirmeyi amaçlamaktadýr. Çalýþmada, iz sürme yöntemi kullanýlarak yapýya ait literatürdeki mevcut kaynaklar incelenmiþ, arþivde yer alan kayýtlara ulaþýlmýþ ve kronolojik olarak dönemler içerisindeki yapýsal/strüktürel deðiþimi tespit edilmiþtir. Çalýþma kapsamýnda öncelikle kilise yapýsýnýn tarihine deðinilmiþ ve beraberinde mimari özellikleri ele alýnmýþtýr. Devamýnda, yapýnýn yýllar içerisinde uðradýðý deðiþiklikler arþiv fotoðraflarý üzerinden incelenmiþ ve günümüzde müze olarak yeniden iþlevlendirilmek üzere gerçekleþtirilen müdahaleler deðerlendirilmiþtir. Ýncelenen kilise yapýsýnýn, uzun yýllar iþlevsiz kaldýðý ve çarpýk kentleþme sýnýrlarý içerisinde özgün yapýsý ile uyumlu olmayan iþlevlerde kullanýldýðý, bu süreçte geri dönüþtürülemeyen müdahalelere maruz kaldýðý ve 21.yüzyýl ile yeniden bakýmý yapýlarak özgün deðerlerinin ortaya çýkarýlmaya çalýþýldýðý görülmüþtür. Bu durumda, tarihi yapýnýn korunmasý ve sürekli kullanýmý için müze olarak iþlevlendirilerek yerel halka kazandýrýlmasý; hem sürekli kullaným sayesinde tarihi yapýnýn tekrar harap hale gelmesine engel olacak hem de geçmiþ yýllara ait birçok kültürel ve tarihi birikimi barýndýran kilise yapýsýnýn gelecek nesillere de aktarýlmasýna katký saðlanacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Tarihi yapý, Yeniden iþlevlendirme, Anýtsal yapý, Yapýsal deðiþim, Restorasyon
|
